Soru:
Büyük Menderes Nehri, adını aldığı menderesleri çizerek Ege Bölgesi'nde denize ulaşır. Bu nehrin aşağı çığırında mendereslerin çok gelişmiş olmasının başlıca iki coğrafi nedeni nedir? Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, bir akarsuyun menderesler oluşturması için gerekli olan fiziki koşulları bir örnek üzerinden düşünmemizi istiyor.
- ➡️ Birinci Neden: Yer Şekilleri (Eğim) Büyük Menderes Nehri, Afyon'dan doğduktan sonra Ege Denizi'ne ulaşana kadar geçtiği bölge, özellikle aşağı çığırında, alüvyal bir ovadan (Büyük Menderes Ovası) geçer. Bu ova geniş ve düzdür. Akarsuyun eğimi azaldıkça enerjisi de azalır ve yatağını derine aşındırmak yerine, yana doğru aşındırarak menderesler oluşturur.
- ➡️ İkinci Neden: Zemin Yapısı Büyük Menderes Ovası, nehrin kendi getirdiği alüvyonlardan oluşmuş yumuşak bir zemin yapısına sahiptir. Akarsu, sert kayaçlardan oluşan bir zemini yana doğru aşındırmakta zorlanırken, alüvyal zemin gibi yumuşak zeminleri kolayca aşındırarak büklümler yapabilir.
✅ Sonuç olarak, Büyük Menderes Nehri'nin aşağı çığırında mendereslerin çok gelişmiş olmasının iki temel nedeni: 1) Eğimin azalması (Düz ova) ve 2) Zeminin yumuşak/alüvyal olmasıdır.
