Soru:
Bir bölgedeki toprak profilinde; en üstte koyu renkli, organik maddece zengin bir A horizonu, onun altında kil ve minerallerin biriktiği açık renkli bir B horizonu ve en altta henüz ayrışmamış ana kayanın bulunduğu C horizonu gözlemlenmiştir. Bu toprak, aşağıdaki iklim bölgelerinin hangisinde yaygın olarak gelişmiş olabilir?
- A) Kutup İklimi
- B) Çöl İklimi
- C) Ekvatoral İklim
- D) Ilıman Okyanusal İklim
- E) Tundra İklimi
Çözüm:
💡 Soruda bize A, B, C horizonları belirgin olan olgun bir toprak profili tanımı verilmiş. Bu tür gelişmiş topraklar, toprak oluşum süreçlerinin (yıkanma, birikme vs.) etkin bir şekilde işlediği yerlerde oluşur.
- ➡️ A) Kutup İklimi & E) Tundra İklimi: Donmuş toprak (permafrost) hakimdir. Kimyasal ayrışma yavaş, toprak oluşumu zayıftır. Horizonlaşma iyi gelişmemiştir.
- ➡️ B) Çöl İklimi: Yağış az olduğu için yıkanma ve ayrışma yetersizdir. Toprak ince ve horizonları belirsizdir.
- ➡️ C) Ekvatoral İklim: Aşırı yağış ve sıcaklık nedeniyle şiddetli yıkanma olur. Bu nedenle humus tabakası ince, B horizonu ise demir ve alüminyum oksitlerce (laterit) çok zengindir. Verimli değildir.
- ➡️ D) Ilıman Okyanusal İklim: Yeterli yağış ve ılıman sıcaklık, organik madde birikimini ve yıkanma-birikme süreçlerini ideal seviyede destekler. Bu da A, B, C gibi belirgin horizonların oluştuğu kahverengi orman toprakları gibi verimli ve olgun toprakları meydana getirir.
✅ Doğru cevap, toprak oluşum süreçlerinin en dengeli ve etkin olduğu Ilıman Okyanusal İklim (D)'dir.
