Soru:
Lale Devri, 1730 yılında Patrona Halil İsyanı ile sona erdi. Bu isyanın çıkmasında, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ve yönetimine yönelik hangi başlıca eleştiriler etkili olmuştur? İki ana sebep yazınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, bir dönemin sona ermesine yol açan sosyal ve ekonomik dinamikleri anlamayı gerektirir.
- ➡️ İsyanın temelinde, yönetime ve özellikle İbrahim Paşa'ya duyulan hoşnutsuzluk yatmaktadır.
- ➡️ Birinci Sebep (Ekonomik/Sosyal): Devletin aşırı lüks ve israf içinde olduğu, sadrazam ve çevresinin sürekli eğlence ve şatafata (lale bahçeleri, köşkler, helva sohbetleri) düşkünlüğü, halkın ise ağır vergiler ve İran ile süren savaşın getirdiği ekonomik sıkıntılar altında ezilmesi. Bu durum, toplumda bir "adaletsizlik" algısı yaratmıştır.
- ➡️ İkinci Sebep (Dinî/Siyasi): Yönetimin, özellikle İbrahim Paşa'nın ulema (din adamları) sınıfını ve Yeniçeri Ocağı'nı önemsemediği, hatta onları küçümsediği yönündeki iddialar. Ayrıca, getirilen bazı yeniliklerin (örneğin, yaşlı, hasta veya sakat yeniçerilerin kayıtlardan silinmesi) ocak içinde huzursuzluğa yol açması. Bu durum, geleneksel yapıların tepkisini çekmiştir.
✅ Sonuç olarak, isyanın başlıca sebepleri; yönetimin lüks ve israfına karşı halktaki ekonomik hoşnutsuzluk ile geleneksel askerî ve dinî grupların yönetim tarafından dışlanması ve huzursuz edilmesidir.
