Soru: I. Mahmut dönemi ıslahatlarının başarılı olup olmadığını değerlendiriniz. Bu ıslahatların uzun vadeli sonuçları nelerdir?
Çözüm:
I. Mahmut dönemi ıslahatları, kısa vadede kısmen başarılı olmuş, ancak uzun vadede kalıcı bir dönüşüm sağlayamamıştır.
Başarılı Yönleri:
- 1736-1739 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşı'nda humbaracı birliklerinin etkisiyle Belgrad'ın geri alınması ve Avusturya'nın yenilmesi.
- Hendesehane'nin kurulmasıyla teknik eğitimin başlaması.
- Askeri alanda Avrupa tarzı düzenlemelerin ilk defa uygulanmaya başlaması.
Sınırlılıkları:
- Islahatlar sadece askeri alanda yoğunlaşmış, sosyal ve ekonomik alanlarda köklü değişiklikler yapılmamıştır.
- Yeniçeri Ocağı gibi geleneksel kurumların direnciyle karşılaşılmış, ıslahatlar tüm orduya yaygınlaştırılamamıştır.
- Humbaracı Ahmet Paşa'nın ölümünden (1747) sonra ıslahatlar yavaşlamış ve bazı uygulamalar terk edilmiştir.
Uzun Vadeli Sonuçları:
- Osmanlı modernleşmesinde "askeri ıslahat" geleneğinin başlangıcı olmuştur.
- III. Selim ve II. Mahmut dönemlerindeki daha kapsamlı ıslahatlar için bir örnek teşkil etmiştir.
- Batılı teknik ve bilginin Osmanlı'ya transferinde ilk adım sayılabilir.
