Soru: Meclis-i Mebusan ve Ayan Meclisi, Osmanlı toplum yapısını nasıl yansıtıyordu? Bu meclislerin üye kompozisyonu ve temsil ettiği gruplar açısından değerlendirin.
Çözüm:
- Meclis-i Mebusan: Osmanlı'nın çok uluslu ve çok dinli yapısını yansıtırdı. Üyeler arasında Müslümanlar, Hristiyanlar, Yahudiler ve farklı etnik gruplar (Türkler, Araplar, Arnavutlar, vs.) temsil edilirdi. Örneğin, 1877-1878'deki ilk mecliste 69 Müslüman ve 46 gayrimüslim üye vardı. Bu, anayasal eşitlik ilkesini göstermekle birlikte, pratikte gerilimlere de yol açmıştır.
- Ayan Meclisi: Daha homojen bir yapıya sahipti; üyeler genellikle seçkin devlet adamları, askerler ve aydınlardan oluşurdu. Çoğunlukla Müslüman Türk kökenliydi, bu da geleneksel Osmanlı elitini temsil ediyordu. Her iki meclis de, modernleşme çabalarına rağmen, toplumsal dengeleri korumaya yönelik tasarlanmıştı, ancak bu yapı zamanla değişen siyasi koşullara ayak uydurmakta zorlanmıştır.
