Soru: Tsunami nasıl oluşur? Tsunaminin normal dalgalardan farkını ve kıyıya yaklaştıkça yüksekliğinin artmasının nedenini açıklayınız.
Çözüm: Tsunami oluşumu: 1) Okyanus tabanında deprem, volkanik patlama veya deniz altı heyelanı, 2) Su kolonunda ani dikey hareket, 3) Enerjinin su yüzeyine yayılması, 4) Uzun dalga boylu dalgaların oluşması.
Normal dalgalardan farkları:
- Dalga boyu: Tsunami 100-200 km, normal dalga birkaç yüz metre
- Hız: Tsunami saatte 800 km, normal dalga çok daha yavaş
- Enerji kaynağı: Tsunami deniz tabanı hareketi, normal dalga rüzgar
Kıyıya yaklaştıkça yüksekliğin artması: Derin denizde tsunami dalgası alçak ama geniştir. Sığ sulara geldiğinde: 1) Su tabanı sürtünmesi dalga hızını azaltır, 2) Enerji korunumu nedeniyle dalga yüksekliği artar, 3) Dalga sıkışır ve yükselir.
