Soru: Aşağıdaki cümlelerdeki ilişkileri karşılaştırınız:
1. Yorgun olduğu için erken uyudu.
2. Dinlenmek için erken uyudu.
Çözüm:
- 1. cümle: Neden-sonuç ilişkisi. "Yorgun olmak" (neden), "erken uyumak" (sonuç) ile sonuçlanmıştır. "için" bağlacı burada neden bildirir.
- 2. cümle: Amaç-sonuç ilişkisi. "Erken uyumak" (eylem), "dinlenmek" (amaç) için yapılmıştır. "için" bağlacı burada amaç bildirir.
- Fark: Neden-sonuçta bir neden zorunlu olarak sonucu doğurur (yorgunluk uykuya neden olur). Amaç-sonuçta ise eylem, bir hedefe ulaşmak için bilinçli olarak yapılır (uyumak, dinlenmek amacıyla yapılır).