Soru:
Budizm'in ana kollarından Theravada ve Mahayana okulları arasındaki temel farklılıklar nelerdir? Bu farklılıkları, idealleri, hedefleri ve yaklaşımları bakımından karşılaştırınız.
Çözüm:
💡 Budizm zamanla farklı yorumlara uğramış ve büyük iki ana kola ayrılmıştır. Bu farklılıkları adım adım inceleyelim:
- ➡️ 1. İdeal / Hedef:
- Theravada (Yaşlıların Yolu): Temel hedef, kişinin kendi aydınlanmasına (Nirvana) ulaşmasıdır. Bu yola ulaşan kişiye "Arhat" (Arahant) denir. Arhat, kendi kurtuluşunu gerçekleştirmiş kişidir.
- Mahayana (Büyük Araç): Temel hedef, tüm canlıların kurtuluşu için çalışmaktır. Kişi kendi aydınlanmasını erteler ve önce diğerlerinin kurtuluşuna adanır. Bu ideale sahip kişiye "Bodhisattva" denir.
- ➡️ 2. Yaklaşım / Yöntem:
- Theravada: Daha muhafazakar ve orijinal öğretilere sadıktır. Keşişlik (monastik yaşam) ve bireysel disiplin vurgusu çok güçlüdür. Aydınlanmaya giden yol genellikle keşişler için uygundur.
- Mahayana: Daha kapsayıcı ve esnektir. Evrensel kurtuluş fikriyle, sadece keşişlerin değil, sıradan insanların da bu yolda ilerleyebileceğini savunur. Bodhisattva idealini merkeze alır ve şefkat (karuna) kavramını çok güçlü bir şekilde vurgular.
- ➡️ 3. Metinler ve Öğretiler:
- Theravada: Pali Derlemesi (Tipitaka) gibi erken dönem metinlerini otorite kabul eder.
- Mahayana: Pali Derlemesi'ne ek olarak, Lotus Sutra gibi daha sonra yazılmış birçok sutrayı da kutsal metin olarak kabul eder.
✅ Özetle, Theravada "kendi kurtuluşuna" odaklanan daha bireyci bir yol iken, Mahayana "herkesin kurtuluşuna" odaklanan daha toplulukçu ve şefkat merkezli bir yoldur.
