Soru:
Descartes'ın düalist sisteminde, "Yer Kaplayan Töz" (\(Res\ Extensa\)) ve "Düşünen Töz" (\(Res\ Cogitans\)) birbirinden kesin çizgilerle ayrılır. Aşağıdaki özelliklerden hangisi sadece "Yer Kaplayan Töz"e (maddeye) ait bir özelliktir?
- A) Şüphe etmek
- B) Duygu hissetmek
- C) Matematiksel hesaplama yapmak
- D) Belirli bir hacmi ve kütlesi olmak
Çözüm:
🔎 Bu soru, iki tözün temel niteliklerini ayırt etmemizi istiyor.
- ➡️ 1. Adım: Res Cogitans (Düşünen Töz/Ruh): Temel özelliği düşünmektir. Düşünme kavramı Descartes'ta sadece akıl yürütmeyi değil, şüphe etmeyi, anlamayı, inanmayı, hissetmeyi, hayal etmeyi yani tüm zihinsel süreçleri kapsar.
- ➡️ 2. Adım: Res Extensa (Yer Kaplayan Töz/Madde): Temel özelliği uzayda yer kaplamaktır. Bu nedenle maddenin en temel özellikleri; hacim, kütle, boyut, şekil, bölünebilirlik gibi fiziksel ve geometrik özelliklerdir.
- ➡️ 3. Adım: Seçenekleri bu bilgilerle değerlendirelim:
- A) Şüphe etmek: Bir zihinsel faaliyettir. Res Cogitans'a aittir.
- B) Duygu hissetmek: Descartes için bu da bir düşünme biçimidir. Res Cogitans'a aittir.
- C) Matematiksel hesaplama yapmak: Bu bir akıl yürütme faaliyetidir. Res Cogitans'a aittir.
- D) Belirli bir hacmi ve kütlesi olmak: Bu, "yer kaplama"nın doğrudan bir sonucudur ve tamamen Res Extensa'ya (maddeye) ait bir özelliktir.
✅ Sonuç: Sadece maddeye ait olan özellik D) Belirli bir hacmi ve kütlesi olmak'tır.
