Soru:
Bir öğrenci, "Gök gürlemesi tanrı Zeus'un öfkesinden kaynaklanır." ve "Gök gürlemesi, elektrik yüklü bulutlar arasındaki deşarjın neden olduğu ses dalgalarıdır." şeklinde iki farklı açıklama yapıyor. Auguste Comte'un Pozitivizm anlayışına göre, bu iki açıklama hangi zihniyet aşamalarına örnektir? Nedenleriyle birlikte açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, Üç Hal Yasası'nı somut bir örnek üzerinden uygulamamızı istiyor.
- ➡️ 1. Açıklamanın Analizi: "Gök gürlemesi tanrı Zeus'un öfkesinden kaynaklanır." Bu açıklama, doğa olaylarını doğaüstü bir varlığın iradesiyle (tanrı) açıklamaktadır. Bu, gözlemlenemeyen ve test edilemeyen bir iddiadır.
- ➡️ 2. Açıklamanın Analizi: "Gök gürlemesi, elektrik yüklü bulutlar arasındaki deşarjın neden olduğu ses dalgalarıdır." Bu açıklama ise olguyu gözlemlenebilir, ölçülebilir ve bilimsel yasalarla (fizik) açıklamaktadır. Nedensellik ilişkisi kurar ve test edilebilirdir.
- ➡️ Pozitivizm Açısından Sınıflandırma: Comte'un Üç Hal Yasası'na göre ilk açıklama, doğaüstü güçlere dayandığı için Teolojik Aşama'ya aittir. İkinci açıklama ise bilimsel yöntem ve nedensel yasalara dayandığı için Pozitif (Bilimsel) Aşama'ya aittir.
✅ Sonuç: Comte, birinci türden açıklamaları insanlığın çocukluk dönemi, ikinci türden açıklamaları ise olgunluk dönemi olarak görür. Doğru olan, pozitif aşamadaki gibi bilimsel açıklamalardır.
