Soru:
Klasik Görüş (Pozitivizm) ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
- A) Bilim, olgulara dayalı olmalı ve metafizik spekülasyonlardan kaçınmalıdır.
- B) Toplumsal olaylar da doğa bilimlerindeki gibi yasalara sahiptir ve bu yasalar keşfedilebilir.
- C) Bir teorinin bilimsel olabilmesi için mutlaka deneysel yollarla yanlışlanabilir olması gerekir.
- D) İnsan bilimi (sosyoloji, psikoloji) de doğa bilimleriyle aynı yöntemleri kullanmalıdır.
Çözüm:
💡 Seçenekleri tek tek Pozitivizmin ilkeleri ile karşılaştırarak ilerleyelim.
- ➡️ A Seçeneği: Bu, Pozitivizmin temel taşıdır. Comte, olguların ötesine geçen tüm açıklamaları reddeder. Doğru bir ifadedir.
- ➡️ B Seçeneği: Pozitivizm, toplumun da doğa gibi determinist yasalara tabi olduğunu ve "sosyal fizik" ile bu yasaların bulunabileceğini savunur. Doğru bir ifadedir.
- ➡️ C Seçeneği: Burada kritik bir ayrım var! "Yanlışlanabilirlik" kriteri, Pozitivizmin değil, onu eleştiren Karl Popper'a aittir. Pozitivizm daha çok doğrulanabilirlik (verification) üzerine odaklanır. Bir önermenin anlamlı olması için gözlemle doğrulanabilir olması gerektiğini söyler. Dolayısıyla bu ifade yanlıştır.
- ➡️ D Seçeneği: Pozitivizm, tüm bilimlerin (fizik, kimya, sosyoloji, psikoloji) aynı bilimsel yöntemi (gözlem, deney, induction) kullanması gerektiğini savunur. Buna yöntem birliği (unity of method) ilkesi denir. Doğru bir ifadedir.
✅ Sonuç olarak, yanlış ifade C seçeneğidir, çünkü "yanlışlanabilirlik" kriteri Klasik Görüş'ün (Pozitivizm) değil, onun eleştirisi olan bir sonraki aşamanın ürünüdür.
