Soru:
Kopernik Devrimi, Thomas Kuhn'un Bilimsel Devrimlerin Yapısı eserindeki "paradigma değişimi" kavramıyla nasıl açıklanabilir? Bu süreçteki aşamaları Kopernik örneği üzerinden tanımlayınız.
Çözüm:
💡 Kuhn'a göre bilim, "normal bilim" ve "devrim" dönemleri arasında salınır. Kopernik, bir devrim örneğidir.
- ➡️ Mevcut Paradigma: Yer merkezli evren modeli (Batlamyusçu-Aristocu model), yüzyıllardır kabul gören "normal bilim" paradigmasıydı. Bilim insanları bu çerçeve içinde bulmaca çözer gibi çalışıyordu.
- ➡️ Anomalilerin Birikmesi: Mevcut paradigma, gezegen hareketlerindeki bazı tutarsızlıkları (örneğin, gezegenlerin parlaklık değişimleri ve mevsimlerin uzunlukları) tam olarak açıklayamıyordu. Bu "anomaliler" birikmeye başladı.
- ➡️ Bunalım Dönemi: Anomaliler o kadar çoğaldı ki, mevcut paradigma ciddi şekilde sorgulanır hale geldi. Modeli kurtarmak için eklenen episikller ve düzenekler iyice karmaşıklaştı.
- ➡️ Devrim ve Yeni Paradigma: Kopernik, kökten farklı bir model (Güneş merkezlilik) önererek paradigma değişimini başlattı. Bu yeni model, anomalileri daha basit ve tutarlı bir şekilde açıkladı. Ancak, yeni paradigmaya geçiş hemen olmadı; uzun süren bir rekabet ve ikna süreci yaşandı.
✅ Kopernik Devrimi, Kuhn'un teorisinde, bilimsel ilerlemenin yavaş ve birikimli değil, kopuk ve devrimci olduğunu gösteren klasik bir örnektir.
