Soru:
Psikoloji biliminde karakterin oluşumunda "doğa" (kalıtım) ve "çevre" (deneyim) faktörleri etkilidir. Karakter gelişiminde çevrenin rolünü, Albert Bandura'nın Sosyal Öğrenme Kuramı çerçevesinde "gözlemleyerek öğrenme" (model alma) kavramını kullanarak açıklayınız.
Çözüm:
Bandura'ya göre, bireyler davranışları sadece deneme-yanılma ile değil, başkalarını gözlemleyerek de öğrenir. Bu süreç karakter oluşumunda kritik bir rol oynar. 💡
- ➡️ 1. Adım: Modeli Gözlemleme Çocuk, ebeveynlerini, öğretmenlerini veya medyadaki karakterleri (model) izler. Örneğin, babasının birine yardım ettiğini veya bir problemi sakinlikle çözdüğünü görür.
- ➡️ 2. Adım: Bilgiyi Zihinde Temsil Etme Gözlemlenen bu davranışlar, çocuğun zihninde kodlanır ve saklanır. "Yardım etmek iyi bir şeydir" veya "Sakin kalmak sorunları çözer" gibi genel ilkeler oluşturulur.
- ➡️ 3. Adım: Davranışı Sergileme (Performans) Çocuk, benzer bir durumla karşılaştığında, zihninde sakladığı bu modeli taklit eder. Örneğin, okulda arkadaşına yardım eder veya kendi yaşadığı bir anlaşmazlıkta sakin kalmaya çalışır.
- ➡️ 4. Adım: Pekiştirme / Ceza Eğer bu taklit edilen davranış ödüllendirilirse (teşekkür edilmesi, takdir görmesi), davranış kalıcı hale gelir ve zamanla kişinin karakterinin bir parçası olur.
✅ Sonuç olarak, Bandura'nın kuramı, çevremizdeki modelleri gözlemleyip onların davranışlarını içselleştirerek karakterimizin büyük bir kısmının şekillendiğini göstermektedir.
