Soru:
Rosa Parks'ın 1955'te ABD'de bir otobüste, ırk ayrımcılığı yasasına uymayarak yerini bir beyaz adama vermeyi reddetmesi, toplumsal sapma kapsamında nasıl değerlendirilir? Bu eylem olumlu mu olumsuz mu bir sapmadır? Neden?
Çözüm:
💡 Tarihten bu ünlü örneği analiz ederek sapmanın bağlama göre nasıl değişebileceğini göreceğiz.
- ➡️ 1. Adım: Tarihsel Bağlam ve Norm: O dönemde, yürürlükteki yasa ve toplumsal norm, siyahi bireylerin otobüslerde beyazlara yerlerini vermesini gerektiriyordu. Parks'ın davranışı, bu yasal ve toplumsal normdan doğrudan bir sapmaydı.
- ➡️ 2. Adım: Eylemin Amacı ve Sonuçları: Parks'ın amacı, adaletsiz ve eşitsiz bir düzene meydan okumak ve onu değiştirmekti. Eylemi, büyük bir sivil haklar hareketini tetikledi ve nihayetinde adaletsiz yasaların kaldırılmasına katkı sağladı.
- ➡️ 3. Adım: Sapmanın Niteliğini Belirle: Bu sapma, o anki egemen güçler (yasa) tarafından olumsuz ve cezalandırılması gereken bir davranış olarak görülse de, uzun vadede toplumu daha adil ve eşitlikçi bir noktaya taşıdığı için olumlu bir sapmadır.
- ➡️ 4. Adım: Genel Değerlendirme: Toplumsal ilerlemeyi sağlayan, insan hakları ve özgürlükler lehine değişimi hızlandıran norm ihlalleri, tipik olarak olumlu sapma olarak kabul edilir.
✅ Sonuç: Bu eylem, kısa vadede yasaya karşı geldiği için bir sapmadır ancak toplumu olumlu yönde dönüştürdüğü için nihai olarak olumlu bir toplumsal sapma örneğidir.
