Soru:
Cumhuriyet'in ilanı, 1921 Anayasası (Teşkilat-ı Esasiye) üzerinde nasıl bir değişiklik yapılarak gerçekleştirilmiştir? Değişiklik maddelerinin özünü yazınız.
Çözüm:
💡 Cumhuriyet, yeni bir anayasa yapılmadan, mevcut anayasanın maddeleri değiştirilerek ilan edilmiştir. Bu, "devrimci" bir yöntemdir.
- ➡️ Birinci Adım (Madde 1 Değişikliği): "Hakimiyet bilâ kaydü şart Milletindir. İdare usulü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir." ifadesi değiştirilerek, daha net ve kesin bir ifade olan "Türkiye Devleti'nin hükümet şekli Cumhuriyettir." maddesi kabul edildi.
- ➡️ İkinci Adım (Madde 2, 4, 10 Eklenmesi/Değiştirilmesi): Yeni maddeler eklenerek devlet başkanlığı makamı tanımlandı. Buna göre;
- Türkiye Cumhurbaşkanı, TBMM tarafından kendi üyeleri arasından seçilecekti.
- Cumhurbaşkanı, devletin başıdır.
- Başbakanı atamak ve görevden almak yetkisi Cumhurbaşkanı'na verildi.
✅ Özetle, Cumhuriyet'in ilanı; devletin hükümet şeklini açıkça "Cumhuriyet" olarak belirleyen ve cumhurbaşkanlığı makamını oluşturan anayasa değişiklikleriyle gerçekleşmiştir.
