Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Yaşlı adam, yavaş adımlarla evine doğru yürüyordu.
B) Bu projede emeği geçen herkesi tebrik eder, başarılarının devamını dilerim.
C) Toplantıda hem yeni fikirler tartışıldı hem de eski sorunlar çözüme kavuşturuldu.
D) Yarışmaya katılan şarkıların hepsi birbirinden güzel ve beğenilecekti.
Çözüm:
💡 Anlatım bozuklukları genellikle özne-yüklem uyumsuzluğu, tamlama yanlışlığı, mantık hataları veya gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanır.
- ➡️ A şıkkı: "Yaşlı adam" (özne) - "yürüyordu" (yüklem) uyumludur. Cümlede bir bozukluk yok.
- ➡️ B şıkkı: "emeği geçen herkesi tebrik ederim" ve "başarılarının devamını dilerim" şeklinde iki ayrı yüklem bulunur. Ortak kullanılan "-im" eki her iki fiile de uymaktadır. Bozukluk yok.
- ➡️ C şıkkı: "hem ... hem de ..." bağlacı doğru kullanılmış, yüklemler uyumludur. Bozukluk yok.
- ➡️ D şıkkı: "şarkıların hepsi ... beğenilecekti." ifadesinde bir mantık hatası vardır. Bir şarkı "güzel" olabilir (nitelik), ancak "beğenilecek" (ihtimal/gelecek zaman) bir eylemin nesnesi olur. "Güzel" sıfatıyla "beğenilecekti" fiili aynı yükleme bağlanarak hatalı bir anlam oluşturulmuştur. Doğrusu "... güzeldi ve beğenileceği kesindi" gibi bir ifade olmalıydı.
✅ Anlatım bozukluğu, yüklemle nesne arasındaki mantık uyumsuzluğundan dolayı D şıkkında bulunmaktadır.
