KPSS Türkçe konu anlatımı

Question

KPSS Türkçe'de paragraf sorularında çok zaman kaybediyorum, hangi stratejiyi izlemeliyim bilmiyorum. Ayrıca dil bilgisi konuları çok karışık geliyor, nereden başlayacağımı şaşırdım.

Answer 1

📚 KPSS Türkçe Konularına Genel Bakış

KPSS Türkçe testi, adayların dil bilgisi kurallarını ne kadar iyi bildiğini, okuduğunu anlama ve yorumlama becerisini ölçmeyi amaçlar. Bu bölümde başarılı olmak için hem kuralları iyi bilmek hem de bol bol soru çözmek gerekir. 🎯

📖 Sözcükte Anlam

Bu konu, kelimelerin cümle içinde kazandığı anlamları ve birbirleriyle olan ilişkilerini kapsar.

• ✅ Gerçek Anlam: Bir sözcüğün temel, akla gelen ilk anlamıdır. Örneğin, "Soğuk su içti." cümlesinde "soğuk" kelimesi gerçek anlamda kullanılmıştır.
• 💡 Yan Anlam: Sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Örneğin, "Soğuk bir insandı." cümlesinde "soğuk" kelimesi duygusal mesafe anlamındadır.
• 📌 Mecaz Anlam: Bir sözcüğün gerçek anlamı dışında, benzetme amacıyla kullanılmasıdır. Örneğin, "Bu sözlerim ona çok dokundu." cümlesinde "dokunmak" kelimesi mecaz anlamdadır.

🔤 Ses Bilgisi

Türkçedeki seslerin özelliklerini, ses olaylarını ve yazım kurallarını içerir.

• ➡️ Ünsüz Yumuşaması (Sert Sessizlerin Yumuşaması): "p, ç, t, k" sert ünsüzleriyle biten bir kelimeye ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde, bu sert ünsüzler yumuşayarak "b, c, d, g, ğ" ye dönüşür.

  Örnek: Kitap ➡️ Kitabı, Ağaç ➡️ Ağaca

• ➡️ Ünlü Düşmesi (Hece Düşmesi): İki heceli bazı kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldığında, ikinci hecedeki ünlü düşer.

  Örnek: Akıl ➡️ Aklı, Burun ➡️ Burnu

📝 Yazım Kuralları

Bu bölüm, Türkçenin doğru yazılması için gerekli olan kuralları kapsar.

• ✅ "de" ve "ki" Bağlaçlarının Yazımı: Bağlaç olan "de" ve "ki" ayrı yazılır ve kendinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak büyük ünlü uyumuna uyar. Ayrı yazılan "ki" genellikle cümleleri bağlar.

  Örnek: "Evde kalmak istedi." (Hal eki -de ayrılmaz, burada hal ekidir, bağlaç değildir. Bağlaç için: "O da geldi.") | "Öyle bir an ki anlatamam." (Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır.)

• 💡 Büyük Harflerin Kullanımı: Cümleler büyük harfle başlar. Özel isimler her zaman büyük harfle yazılır.

📚 Paragraf

KPSS Türkçe'nin en önemli ve en çok soru gelen konusudur. 🎯 Paragraf sorularını çözerken dikkat etmen gerekenler:

• ✅ Ana Fikir: Paragrafta yazarın okuyucuya vermek istediği temel mesajdır. Genellikle paragrafın başında veya sonunda bulunur.
• 💡 Yardımcı Fikirler: Ana fikri destekleyen, açıklayan düşüncelerdir.
• 📌 Anlatım Biçimleri: Açıklama, tartışma, betimleme (tasvir), öyküleme (hikaye etme).

Paragraf sorularını hızlı ve doğru çözmek için bol bol kitap okumalı ve farklı tarzlarda paragraf soruları çözmelisin.

🧩 Cümle Anlamı ve Yapısı

Cümlelerin anlam özelliklerini ve yapısal olarak nasıl kurulduklarını inceler.

• ✅ Neden-Sonuç (Sebep-Sonuç) Cümleleri: Bir eylemin hangi gerekçeyle yapıldığını bildiren cümlelerdir. "için, -den, -diğinden" gibi ek ve sözcüklerle kurulur.

  Örnek: "Hava soğuk olduğu için dışarı çıkmadı."

• 💡 Amaç-Sonuç Cümleleri: Eylemin hangi amaçla yapıldığını bildirir. "için, üzere, diye" gibi sözcükler kullanılır.

  Örnek: "Konuşma yapmak için kürsüye çıktı."

• 📌 Koşul (Şart) Cümleleri: Bir eylemin gerçekleşmesinin başka bir duruma bağlı olduğunu gösterir. "ise, -se, -sa" ekleri kullanılır.

  Örnek: "Erken gelirse birlikte kahvaltı yaparız."

🎯 Anlatım Bozuklukları

Bir cümlenin anlam ve dil bilgisi kurallarına uygun olarak düzgün bir şekilde kurulup kurulmadığını inceler.

• ✅ Gereksiz Sözcük Kullanımı: Aynı anlama gelen sözcüklerin bir arada kullanılması.

  Örnek: "Yaklaşık üç yıl civarında bir süre çalıştı." (Yaklaşık ve civarında aynı anlamdadır, biri gereksizdir.)

• 💡 Özne-Yüklem Uyumsuzluğu: Özne ile yüklemin teklik-çokluk veya kişi bakımından uyumsuz olması.

  Örnek: "Odanın perdeleri çok güzeldi." (Doğrusu: "Odanın perdeleri çok güzeldi." değil, "Odanın perdeleri çok güzeldi." şeklinde düşünülse de aslında özne "perdeler" çoğul olduğu için yüklem de uyumlu olmalı. Ancak bu örnekte "perdeler" nesne konumunda olabilir, dikkatli olmak gerekir. Daha net bir örnek: "Ben ve annem sinemaya gittik.")