Soru:
Osmanlı Devleti'nde, padişahın mutlak otoritesini sınırlayan ve anayasal monarşiye geçişin ilk adımı olarak kabul edilen olay aşağıdakilerden hangisidir?
- A) Tanzimat Fermanı
- B) Islahat Fermanı
- C) I. Meşrutiyet'in İlanı
- D) Sened-i İttifak
- E) II. Meşrutiyet'in İlanı
Çözüm:
💡 Bu soru, Osmanlı modernleşme sürecindeki önemli anayasal gelişmelerin kronolojik sırasını ve içeriklerini bilmemizi istiyor.
- ➡️ A) Tanzimat Fermanı (1839): Padişahın kendi iradesiyle kanun üstünlüğünü kabul ettiği bir fermandır. Ancak otorite hala padişahtadır.
B) Islahat Fermanı (1856): Tanzimat'ın devamı niteliğindedir ve daha çok gayrimüslimlere yönelik haklar getirir.
- ➡️ C) I. Meşrutiyet'in İlanı (1876): İlk kez bir anayasa (Kanun-i Esasi) ilan edilmiş ve meclis (Meclis-i Mebusan) açılmıştır. Bu, padişahın yetkilerinin yazılı bir anayasa ve halkın temsilcilerinden oluşan bir meclis tarafından sınırlandığı ilk olaydır.
- ➡️ D) Sened-i İttifak (1808): Merkezi otorite ile ayanlar arasında imzalanmış, anayasal nitelikten uzak bir belgedir.
- ➡️ E) II. Meşrutiyet'in İlanı (1908): I. Meşrutiyet'ten sonraki ikinci anayasal monarşi dönemidir.
✅ Sorunun anahtar kelimeleri "ilk adım" ve "anayasal monarşi"dir. Bu kriterleri karşılayan, anayasa ve meclisi ilk kez hayata geçiren olay I. Meşrutiyet'in İlanı'dır. Doğru cevap C seçeneğidir.
