Çözümlü Örnek 4
Soru:
Asya Hun Devleti'nde, Mete Han'ın tahta geçmesi sürecinde yaşanan "Otağ" hadisesi ve ardından gelen gelişmeler, aşağıdaki Türk devlet geleneklerinden hangisinin bir yansımasıdır?
- A) Kut Anlayışı
- B) Veraset Sistemi
- C) Kurultayın Yetkileri
- D) İkili Teşkilat (Doğu-Batı)
- E) Hanedanın Kutsallığı
Çözüm:
💡 Bu soru, Türk devlet geleneğindeki "veraset sistemi"nin nasıl işlediğini ve taht kavgalarına nasıl yol açtığını anlamaya yöneliktir.
- ➡️ 1. Adım - Olayın Hatırlanması: Mete Han'ın babası Teoman, üvey annesinin etkisiyle Mete'yi tahttan uzaklaştırmak ve diğer oğlunu veliaht yapmak istemiş, hatta Mete'yi rehin olarak Yüeçilere göndermiştir.
- ➡️ 2. Adım - Gelenek ile İlişki: Bu durum, Türk devletlerinde hükümdarın tüm oğullarının tahta geçme hakkının olduğu (Ülüş sistemi/Kut anlayışı) ve bu durumun sık sık taht kavgalarına yol açtığı gerçeğini gösterir. Bu, bir veraset (veraset/veraset) meselesidir.
- ➡️ 3. Adım - Diğer Seçeneklerin Elenmesi: Kut anlayışı (A) hakimiyetin kaynağıdır, verasetin temelini oluşturur ama burada somut olay tahtın kimin olacağı, yani verasetle ilgilidir. Kurultay (C) bu süreçte belirleyici bir rol oynamamıştır. İkili Teşkilat (D) yönetim şeklidir. Hanedanın kutsallığı (E) dolaylı olarak doğrudur ama olayın özü veraset sistemidir.
✅ Sonuç olarak, yaşanan bu taht mücadelesi, Türk devletlerindeki kesin olmayan veraset sisteminin tipik bir yansımasıdır. Cevap: B
