Soru:
Lozan Antlaşması'nda Boğazların statüsü ile ilgili aşağıdaki maddelerden hangisi, Türkiye'nin egemenlik haklarını sınırlandırmıştır?
- A) Boğazların her iki yakasının askerden arındırılması
- B) Boğazlar Komisyonu'nun kurulması
- C) Ticaret gemilerine barış zamanında geçiş serbestisi tanınması
- D) Savaş gemilerinin geçişine kısıtlamalar getirilmesi
Çözüm:
🔍 Bu soruda, Boğazlar rejiminin hangi yönünün Türkiye'nin egemenlik haklarını kısıtladığını tespit etmeliyiz.
- ➡️ A seçeneği: Boğazların askerden arındırılması, Türkiye'nin bu stratejik bölgede asker bulundurma ve tahkimat yapma hakkından vazgeçmesi anlamına gelir. Bu doğrudan bir egemenlik sınırlamasıdır.
- ➡️ B seçeneği: Boğazlar Komisyonu'nun kurulması, Boğazların yönetimine uluslararası bir müdahaledir ve egemenliği zedeleyen bir diğer unsurdur.
- ➡️ C ve D seçenekleri: Bunlar, geçiş rejimiyle ilgili teknik düzenlemelerdir. Egemenliği doğrudan A ve B seçeneklerindeki kadar kısıtlayıcı değillerdir.
✅ Ancak soru, hangi maddenin egemenliği sınırlandırdığını soruyor. Hem A hem de B doğru gibi görünse de, "Boğazlar Komisyonu'nun kurulması" (B seçeneği), Türkiye'nin kendi toprağı üzerindeki bir suyolunun yönetimini uluslararası bir kurula devretmesidir ve bu, egemenlikten en açık tavizdir. Bu nedenle en doğru ve kapsayıcı cevap B seçeneğidir.
