📜 Lozan Antlaşması: Türkiye'nin Tapu Senedi
Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanmıştır. Bu antlaşma, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsız ve egemen bir devlet olarak uluslararası alanda tanınmasını sağlamıştır. İşte bu önemli antlaşmanın en kritik maddeleri:
🌊 Boğazlar Meselesi
Boğazların statüsü, Lozan'da en çok tartışılan konulardan biri olmuştur. Alınan kararlar şunlardır:
- 🚢 Boğazlardan geçiş serbest olacak: Barış zamanında sivil ve askeri gemiler boğazlardan serbestçe geçebilecekti.
- 🏛️ Boğazlar Komisyonu kurulacak: Boğazların yönetimini denetlemek için uluslararası bir komisyon kuruldu. Bu komisyon, Türkiye'nin boğazlar üzerindeki egemenliğini sınırlayan bir unsurdu.
- 🛡️ Boğazların her iki yakası askerden arındırılacak: Türkiye, boğazların güvenliğini sağlamak için bölgeyi askerden arındırmak zorunda kaldı.
Not: Bu hükümler, 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile değiştirilmiş ve Türkiye'nin boğazlar üzerindeki tam hakimiyeti sağlanmıştır.
🗺️ Sınırlar
Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti'nin bugünkü sınırları büyük ölçüde çizilmiştir.
- 🇸🇾 Suriye Sınırı (Güney Sınırı): 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşması'nda çizilen sınır kabul edildi. Hatay, o dönem Suriye sınırları içinde kaldı; ancak 1939'da Türkiye'ye katıldı.
- 🇮🇶 Irak Sınırı (Güneydoğu Sınırı): Musul sorunu çözülemedi. Musul'un geleceğinin tespiti için Türkiye ile İngiltere'nin ikili görüşmelere devam etmesi kararlaştırıldı. Bu mesele daha sonra 1926'da Ankara Antlaşması ile çözüldü ve Musul, Irak'a bırakıldı.
- 🇬🇷 Batı Sınırları:
- 🟢 Yunanistan Sınırı: Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda belirlenen sınırlar kabul edildi. Meriç Nehri, doğal sınır olarak kabul edildi.
- 🇧🇬 Bulgaristan Sınırı: 1913 İstanbul Antlaşması'ndaki sınır geçerli oldu.
💸 Kapitülasyonlar
Kapitülasyonlar, yabancı uyruklulara tanınan ekonomik ve hukuki ayrıcalıklardı. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde bu ayrıcalıklar, devleti ekonomik olarak çok zor duruma düşürmüştü.
- ✅ Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırıldı: Lozan'da Türk heyetinin en çok üzerinde durduğu konu buydu. Tam bağımsızlığın önündeki en büyük engellerden biri olan kapitülasyonlar tüm sonuçlarıyla birlikte kaldırıldı.
- ⚖️ Yabancıların Hukuki Statüsü: Türkiye'deki tüm yabancılar, Türk kanunlarına tabi olacaktı. Ayrıcalıklı hukuki statüleri sona erdi.
- 💼 Ekonomik Bağımsızlık: Türkiye, kendi gümrük tarifelerini ve ekonomik politikalarını belirleme hakkını geri kazandı.
💡 Önemli Sonuç: Lozan Antlaşması, Türkiye'nin emperyalist güçlere karşı verdiği Kurtuluş Savaşı'nı taçlandıran ve "tam bağımsız" bir devlet olarak doğuşunu tüm dünyaya kabul ettiren bir zafer belgesidir. Özellikle kapitülasyonların kaldırılması ve sınırların büyük ölçüde belirlenmesi, yeni Türk devletinin temelini oluşturmuştur.
