Soru:
Lozan Antlaşması'nda, "Kapitülasyonlar" başlığı altında ele alınan ve kesin olarak kaldırılan ayrıcalıklar arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
- A) Yabancı uyruklulara tanınan düşük gümrük tarifesi hakkı
- B) Yabancıların kendi konsolosluklarında yargılanması (konsolosluk mahkemeleri)
- C) Azınlık okullarında Türkçe'den başka dilde eğitim yapılması
- D) Yabancı postanelerin faaliyet göstermesi
Çözüm:
📚 Bu soruda, kapitülasyonlarla doğrudan ilişkisi olmayan bir seçeneği bulmamız isteniyor. Kapitülasyonlar, temelde ekonomik ve hukuki ayrıcalıklardır.
- ➡️ A seçeneği: Düşük gümrük tarifesi, doğrudan bir ekonomik ayrıcalıktır ve kapitülasyonlar kapsamındadır.
- ➡️ B seçeneği: Konsolosluk mahkemeleri, hukuki (adli) ayrıcalıktır ve kapitülasyonların en önemli unsurlarındandır.
- ➡️ C seçeneği: Azınlık okullarındaki eğitim dili, bir azınlık hakkıdır. Lozan'da azınlık statüsü çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu, bir kapitülasyon değil, azınlık statüsü meselesidir.
- ➡️ D seçeneği: Yabancı postaneler (Kapitülasyonlar dönemindeki adıyla "Kapitülasyon Postaneleri"), bir ülkenin kendi topraklarında başka bir devletin posta hizmeti vermesi anlamına gelir ki bu da egemenlik ve idari bir ayrıcalık ihlalidir ve kapitülasyonlar kapsamında kaldırılmıştır.
✅ Sonuç olarak, kapitülasyonlarla doğrudan ilgili olmayan, azınlık hakları kapsamındaki düzenleme C seçeneğidir.
