Soru:
Türkiye'nin 1945 yılındaki nüfus piramidi geniş tabanlı ve üçgen şeklindeyken, 2023 yılındaki piramit bu şekilden uzaklaşmıştır. 1945 yılı piramidinin şekli, aşağıdakilerden hangisi için kanıt oluşturmaz?
- A) Bebek ve çocuk ölüm oranlarının yüksek olması
- B) Ortalama yaşam süresinin kısa olması
- C) Sanayi sektörünün, hizmet sektöründen daha fazla istihdam yaratması
- D) Doğurganlık oranlarının yüksek olması
- E) Nüfus artış hızının yüksek olması
Çözüm:
💡 Geniş tabanlı ve üçgen şeklindeki bir nüfus piramidi, tipik olarak geleneksel/gelişmekte olan bir nüfus yapısını gösterir. Bu yapı yüksek doğum ve ölüm oranları ile karakterizedir.
- ➡️ A Seçeneği: Üçgen piramit, her yaş grubundan bir sonrakine geçerken nüfusun hızla azaldığını, dolayısıyla ölüm oranlarının (bebek ve çocuk ölümleri dahil) yüksek olduğunu gösterir. Kanıt oluşturur.
- ➡️ B Seçeneği: Yüksek ölüm oranları, ortalama yaşam süresinin kısa olmasının bir göstergesidir. Kanıt oluşturur.
- ➡️ C Seçeneği: Nüfus piramitleri, bir ülkenin sektörel istihdam dağılımı hakkında doğrudan bir bilgi vermez. Bu bilgi, ekonomik göstergeler ve anketlerle elde edilir. Piramidin şekli, bir ülkenin gelişmişlik düzeyi hakkında dolaylı çıkarımlara izin verse de, hangi sektörün daha fazla istihdam yarattığını kanıtlamaz.
- ➡️ D Seçeneği: Geniş taban, yüksek doğurganlık oranlarının en temel göstergesidir. Kanıt oluşturur.
- ➡️ E Seçeneği: Yüksek doğum ve nispeten yüksek ölüm oranları, genellikle yüksek nüfus artış hızına işaret eder. Kanıt oluşturur.
✅ Sonuç olarak, nüfus piramidi sektörel istihdam dağılımını doğrudan kanıtlayamaz. Doğru cevap C seçeneğidir.
