Soru:
Aşağıdaki ifadelerden hangisi "hiyerarşi" ile "idari vesayet" arasındaki temel farklardan biridir?
- A) Hiyerarşi, sadece merkezî idare teşkilatında; idari vesayet ise sadece yerel yönetimlerde uygulanır.
- B) Hiyerarşik denetimde yerindelik denetimi yapılabilirken, idari vesayet denetiminde sadece hukuka uygunluk denetimi yapılır.
- C) İdari vesayet, üstün asta doğrudan emir vermesini içerirken, hiyerarşi daha çok sonradan yapılan bir denetimi ifade eder.
- D) Hiyerarşi, idari yargı denetimine tabi iken, idari vesayet yargı denetimine tabi değildir.
- E) İdari vesayet, astın üstü şikayet etmesi mekanizmasıdır.
Çözüm:
🔍 Bu soru, iki kavramın özelliklerinin derinlemesine anlaşılmasını gerektiriyor.
- ➡️ A Seçeneği yanlıştır. Hiyerarşi, yerel yönetimlerin kendi içinde de (Belediye Başkanı-Zabıta Müdürü) bulunabilir.
- ➡️ B Seçeneği incelenmelidir. Hiyerarşide, üst astın işlemini sadece hukuka uygunluk değil, aynı zamanda yerindelik (amacına, zamanlamasına, etkinliğine göre) yönünden de denetler ve değiştirebilir. İdari vesayette ise denetim sadece hukuka uygunluk ile sınırlıdır; merkezî idare, yerel işlemi "yerinde/uygun bulmadığı" için iptal edemez.
- ➡️ C Seçeneği terstir. Emir verme yetkisi hiyerarşiye aittir.
- ➡️ D ve E Seçenekleri de hukuki gerçekliğe uymamaktadır.
✅ Temel fark, denetimin kapsamıdır. Hiyerarşide yerindelik denetimi yapılabilirken, idari vesayette sadece hukuka uygunluk denetimi yapılır. Doğru cevap B seçeneğidir.
