Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki nokta (:) yanlış kullanılmıştır?
- A) Dilbilgisi konularını şöyle sıralayabiliriz: isimler, fiiller, sıfatlar.
- B) Babam: "Bu işi mutlaka zamanında bitirmelisin." diye tembihledi.
- C) Matematik sınavı yarın: saat 14:00'te.
- D) Ünlü şair şöyle diyor: "İnsan, ancak çalışarak yükselir."
Çözüm:
💡 Bu soruda, kurala uymayan iki nokta kullanımını bulmamız gerekiyor. Her seçeneği tek tek inceleyelim.
- ➡️ A seçeneği: "sıralayabiliriz" ifadesinden sonra bir liste geldiği için iki nokta kullanımı doğrudur.
- ➡️ B seçeneği: Burada iki noktadan sonra doğrudan bir alıntı (aktarma cümlesi) gelmiyor. "diye tembihledi" ifadesi olduğu için bu bir dolaylı anlatım/düzeltme sayılabilir. Ancak en net kural ihlali bu değildir.
- ➡️ C seçeneği: "yarın" ifadesinden sonra gelen "saat 14:00'te" bir açıklamadır ve burada iki nokta kullanılması doğrudur. Virgül de kullanılabilirdi ama iki nokta kullanımı yanlış değildir.
- ➡️ D seçeneği: "diyor" ifadesinden sonra doğrudan alıntı (tırnak içinde söz) geldiği için iki nokta kullanımı doğrudur.
✅ En belirgin yanlış, B seçeneğindedir. Çünkü iki nokta, bir kişinin sözünü aktarırken genellikle tırnak işareti veya konuşma çizgisi ile doğrudan birlikte kullanılır. Bu cümlede "diye tembihledi" dolaylı anlatım olduğu için iki nokta yerine virgül kullanılmalıydı. Doğrusu: Babam, "Bu işi mutlaka zamanında bitirmelisin." diye tembihledi.
