Soru:
Metnin bir bölümünde yazar, "Okumak, zihnin için bir jimnastiktir." cümlesini kuruyor. Bu cümlede yazar, "okumak" eylemini "zihnin jimnastiği"ne benzetmiştir. Bu benzetmede yer alan unsurları (benzeyen, kendisine benzetilen, benzetme yönü) belirleyiniz.
Çözüm:
💡 Bir benzetme (teşbih) sanatında dört temel unsur vardır:
- Benzeyen: Birbirine benzetilen şeylerden nitelikçe daha güçsüz/güçsüz görüleni.
- Kendisine Benzetilen: Birbirine benzetilen şeylerden nitelikçe daha güçlü/güçlü görüleni.
- Benzetme Yönü: İki şey arasındaki ortak özellik.
- Benzetme Edatı: "gibi, kadar, sanki" gibi edatlar (bazen kullanılmayabilir).
Şimdi bu unsurları cümlemizde bulalım:
- ➡️ Birinci adım: Benzeyen nedir? Cümlede neyin jimnastiğe benzetildiğine bakalım. "Okumak" eylemi benzetiliyor. Yani Benzeyen: Okumak'tır.
- ➡️ İkinci adım: Kendisine Benzetilen nedir? Okumak neye benzetiliyor? "Jimnastik"e. Yani Kendisine Benzetilen: Jimnastik'tir.
- ➡️ Üçüncü adım: Benzetme Yönü nedir? Okuma ile jimnastiğin ortak özelliği nedir? Jimnastik bedeni çalıştırır, güçlendirir, esnetir. Okumak da zihni çalıştırır, güçlendirir, geliştirir. Yani Benzetme Yönü: Çalıştırıp güçlendirme özelliğidir.
- ➡️ Dördüncü adım: Benzetme Edatı var mı? Cümlede "gibi, kadar" gibi bir edat yok. Bu bir "teşbih-i beliğ" (güzel benzetme) örneğidir.
✅ Sonuç:
- Benzeyen: Okumak
- Kendisine Benzetilen: Jimnastik
- Benzetme Yönü: Zihni çalıştırıp güçlendirmesi
