Soru: Dostoyevski'nin Suç ve Ceza romanında Raskolnikov'un işlediği cinayetin ardındaki temel motivasyonu nedir? Bu motivasyon, romanın hangi temel felsefi temasıyla ilişkilidir?
Çözüm: Raskolnikov'un cinayet işlemesinin temel motivasyonu, 'olağanüstü insan' teorisidir. Bu teoriye göre, tarihi değiştirebilecek olağanüstü bireyler (örneğin Napolyon), amaçları uğruna ahlaki kuralları çiğneme hakkına sahiptir. Raskolnikov, kendisinin böyle bir insan olduğunu kanıtlamak ve topluma fayda sağlamak adına (öldürdüğü tefeci Alyona Ivanovna'nın parasını fakirlere dağıtmayı planlayarak) cinayet işler. Bu motivasyon, romanın 'ahlak, özgür irade ve bireyin toplum karşısındaki sorumluluğu' gibi temel felsefi temalarıyla doğrudan ilişkilidir. Cinayet sonrası yaşadığı vicdan azabı ve psikolojik çöküş, bu teorinin geçersizliğini ve evrensel ahlaki değerlerin önemini vurgular.
