Soru:
Aşağıdaki metinlerden hangisi bir manzume örneğidir? Nedenini açıklayınız.
- A) "İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı / Önce hafiften bir rüzgar esiyor."
- B) "Ev alma komşu al. / Sakla samanı gelir zamanı."
- C) "Ben gidersem sazım sen kal dünyada / Gizli sırlarımı aşikar etme."
Çözüm:
💡 Bir metnin manzume olup olmadığını anlamak için öncelikle manzumenin tanımını hatırlamalıyız. Manzume, ölçülü ve kafiyeli bir şekilde yazılmış, ancak şiirsel derinlik ve imge zenginliği taşımayan, daha çok öğretici veya olay anlatmaya yönelik nazım şeklidir.
- ➡️ A Seçeneği: Orhan Veli'nin "İstanbul'u Dinliyorum" şiirinden alıntıdır. Burada güçlü bir şiirsel söylem, duygu aktarımı ve imgesel bir dil vardır. Bu bir şiirdir, manzume değildir.
- ➡️ B Seçeneği: Bu bir atasözüdür. Ölçü ve kafiye yoktur. Dolayısıyla manzume kapsamına girmez.
- ➡️ C Seçeneği: Âşık Veysel'e ait bu dizelerde hece ölçüsü (11'li) ve kafiye vardır. Ancak ifade doğrudan, sade ve öğretici bir nitelik taşır. Duygudan çok, bir öğüdü ve vasiyeti anlatır. Şiirsel derinlikten ziyade didaktik (öğretici) bir amaç güdülmüştür.
✅ Sonuç olarak, doğru cevap C seçeneğidir çünkü ölçülü ve kafiyeli olmasına rağmen şiirsel yoğunluktan yoksun, öğretici nitelikte bir metindir.
