Soru:
Bir hayvan hücresinde mitoz bölünme gözlemleniyor. Anafaz evresinde, bir kutupta 30 kromatit sayılıyor. Buna göre:
- Hücrenin orijinalinde (G1 evresinde) kaç kromozomu vardır?
- Metafaz evresinde toplam kaç kromatit vardır?
- İğ iplikleri bu süreçte nasıl bir değişim geçirir?
Çözüm:
💡 Bu soru, kromozom ve kromatit sayılarının mitoz evrelerine göre değişimini anlamayı gerektirir.
- ➡️ 1. Adım (Anafaz Analizi): Anafaz evresinde kardeş kromatitler ayrılarak bağımsız kromozomlar haline gelir ve zıt kutuplara doğru çekilir. Bir kutupta 30 kromatit sayılıyorsa, bu artık onların ayrılmış ve tek kromatitli kromozomlar olduğu anlamına gelir. Yani bir kutupta 30 kromozom vardır.
- ➡️ 2. Adım (Toplam Kromozom Sayısı): Diğer kutupta da aynı sayıda kromozom olacağından, hücrenin toplam kromozom sayısı \(30 + 30 = 60\)'tır. Bu sayı, DNA eşlendikten sonra bile (Metafaz) değişmez. Orijinal G1 evresindeki kromozom sayısı da 60'tır (o zamanlar tek kromatitliydiler).
- ➡️ 3. Adım (Metafazdaki Kromatit Sayısı): Metafazda her biri iki kromatitten oluşan 60 kromozom vardır. Bu durumda toplam kromatit sayısı \(60 \times 2 = 120\)'dir.
- ➡️ 4. Adım (İğ İpliklerindeki Değişim): İğ iplikleri, metafazda kromozomların sentromerlerine bağlanmış halde sabit durur. Anafazın başlamasıyla birlikte, iğ iplikleri kısalır ve kardeş kromatitleri birbirinden uzaklaştıracak şekilde çekme kuvveti uygular. Bu süreçte iğ iplikleri dinamik bir şekilde kısalır.
✅ Sonuç: Orijinal (G1) kromozom sayısı 60, Metafazdaki toplam kromatit sayısı 120'dir. İğ iplikleri anafazda kısalarak kromatitleri kutuplara çeker.
