Soru:
Aşağıdaki ifadelerden hangisi, Islahat Fermanı'nın en önemli maddesi olarak kabul edilen düzenlemenin bir sonucu değildir?
- A) Gayrimüslimlerin devlet memuru olabilmesi
- B) Askerlik hizmetinin vatani bir görev haline gelmesi
- C) Patrikhanelere ait mahkemelerin yetkilerinin artırılması
- D) Cizye vergisinin kaldırılması
Çözüm:
🧠 Bu tür bir soruda, önce en önemli maddenin ne olduğunu hatırlamalı, sonra seçenekleri bu maddenin doğrudan sonuçlarına göre değerlendirmeliyiz.
- ➡️ Adım 1: En önemli madde, gayrimüslimlere eşit haklar tanınmasıdır. Bu maddenin temel hedefi, hukuki ve sosyal eşitliği sağlamaktır.
- ➡️ Adım 2: Seçenekleri inceleyelim:
- A) Eşit haklar kapsamında, gayrimüslimlerin devlet memuru olabilmesi doğrudan bir sonuçtur. ✅
- B) Eşitlik ilkesi gereği, gayrimüslimlerin de askere alınabilmesi (bedel karşılığı da olsa) bu maddenin bir sonucudur. Askerliğin "vatanî görev" vurgusu bu dönüşümle uyumludur. ✅
- C) Patrikhane mahkemelerinin yetkilerinin artırılması, eşitlik ilkesiyle çelişir. Çünkü bu durum, gayrimüslimleri ayrı bir hukuk sistemine tabi tutarak toplumsal ayrışmayı derinleştirebilir. Eşitlik, herkesin aynı yargı sistemine tabi olmasını gerektirir. ❌
- D) Cizye, gayrimüslimlerden alınan bir vergi olduğu için eşitlik ilkesi gereği kaldırılması doğrudan bir sonuçtur. ✅
✅ Sonuç: En önemli maddenin (eşitlik) ruhuna ve doğrudan sonuçlarına aykırı olan seçenek C seçeneğidir.
