Soru:
Bir öğrenci, İstanbul'un Fethi ile ilgili bir araştırma yapmaktadır. Elindeki iki farklı kaynak, fethin tam tarihi konusunda farklı bilgiler vermektedir. Bir kaynak \(29\) Mayıs \(1453\) tarihini gösterirken, diğer kaynak \(2\) Nisan \(1453\) tarihini yazmaktadır. Bu çelişki karşısında öğrenci, doğru bilgiye ulaşmak için aşağıdaki yöntemlerden hangisini kullanırsa tarihi bilginin değişebilirliği ilkesine uygun ve bilimsel bir davranış sergilemiş olur?
- A) İki kaynaktan birini rastgele seçip onu doğru kabul eder.
- B) Daha fazla güvenilir birincil kaynağa (dönemin mektupları, fermanlar, diğer kronikler) başvurarak bilgiyi teyit etmeye çalışır.
- C) Tarih biliminin güvenilmez olduğunu düşünerek araştırmayı bırakır.
- D) Kendi tahmininde bulunup bir tarih belirler.
Çözüm:
💡 Bu soru, tarih araştırmasında karşılaşılan bir çelişkinin nasıl çözümlenmesi gerektiğini sorgulamaktadır. Çözüm için adımları izleyelim:
- ➡️ Birinci Adım: Problemi tanımla. İki kaynak aynı olay için farklı tarihler veriyor. Bu, tarihi bilginin mutlak olmadığının ve sorgulanması gerektiğinin bir göstergesidir.
- ➡️ İkinci Adım: Seçenikleri değerlendir. A, C ve D seçenekleri bilimsel ve eleştirel bir yaklaşım değildir. Rastgele seçim, pes etmek veya tahmin yürütmek, tarih metodolojisiyle bağdaşmaz.
- ➡️ Üçüncü Adım: Doğru yöntemi belirle. Tarih bilimi, çelişkileri çözmek için daha fazla kanıt toplamayı, kaynak eleştirisi yapmayı ve karşılaştırmalı analiz yöntemini önerir. B seçeneği bu süreci tanımlar.
✅ Sonuç: Doğru cevap B'dir. Bu yöntem, tarihi bilginin hazır ve paketlenmiş olmadığını, aktif bir araştırma, sorgulama ve kanıt değerlendirme süreci sonucunda ulaşılan ve gerektiğinde değişebilen bir bilgi olduğunu gösterir.
