Soru:
Bir öğrenci, "Kemosentez, fotosentez gibi organik madde üretimidir ama ışık yerine kimyasal enerji kullanır. Bu nedenle kemosentezde oksijen kullanılmaz." şeklinde bir argüman öne sürüyor.
Bu argüman doğru mudur? Nedenini, kemosentez yapan farklı organizma türlerini de düşünerek açıklayınız.
Çözüm:
🤔 Bu argümanı değerlendirmek için kemosentezin genel tanımına ve çeşitliliğine bakmalıyız.
- ➡️ Argüman, kemosentezin temel tanımını (organik madde sentezi için kimyasal enerji kullanımı) doğru bir şekilde vermektedir.
- ➡️ Ancak, "bu nedenle oksijen kullanılmaz" kısmı genel ve kesin bir doğru değildir.
- ➡️ Kemosentetik organizmaların kullandığı enerji kaynağı (indirgenmiş inorganik madde) ve elektron alıcısı (oksidan) türüne bağlı olarak durum değişir.
- ✅ Oksijen Kullananlar: Hidrojen, demir, amonyak oksitleyen birçok bakteri (Nitrosomonas, demir bakterileri) enerji üretimi için oksijeni (\(O_2\)) elektron alıcısı olarak kullanır.
- ✅ Oksijen Kullanmayanlar: Sülfat indirgeyici veya metan oksitleyen bazı bakteriler, oksijen yerine sülfat (\(SO_4^{2-}\)) veya nitrat (\(NO_3^-\)) gibi farklı elektron alıcıları kullanır.
✅ Sonuç: Argüman kısmen yanlıştır. Kemosentezde oksijen kullanılabilir de kullanılmayabilir de. Bu, organizmanın türüne ve yaşadığı ortamın koşullarına bağlıdır. Bu nedenle "hiç kullanılmaz" demek doğru olmaz.
