Soru:
Bir tarih öğrencisi, I. Dünya Savaşı'nın nedenlerini araştırırken şu iki farklı kaynağı inceliyor:
- Kaynak 1: Savaş sırasında İtilaf Devletleri'nde yayınlanan ve savaşın sorumluluğunu tamamen İttifak Devletleri'ne, özellikle Almanya'ya yükleyen bir propaganda afişi.
- Kaynak 2: Savaştan 50 yıl sonra, tüm tarafların arşiv belgelerini inceleyen tarafsız bir tarihçinin akademik kitabı.
Bu iki kaynak arasındaki temel fark, tarihin doğasıyla bağlantılı olarak aşağıdaki kavram çiftlerinden hangisi ile en iyi açıklanır?
- A) Birincil Kaynak - İkincil Kaynak
- B) Nesnellik - Öznellik
- C) Süreklilik - Değişim
- D) Sebep - Sonuç
Çözüm:
💡 Bu soruda, aynı olaya dair iki farklı türdeki kaynağın güvenilirliğini ve bakış açısını karşılaştırmalıyız.
- ➡️ İlk Adım: Kaynak 1, olayın içinde ve taraflı bir aktör (İtilaf Devletleri) tarafından, belirli bir amaca (kamuoyunu etkilemek) yönelik üretilmiştir. Bu, onu birincil kaynak yapsa da öznel kılar.
- ➡️ İkinci Adım: Kaynak 2 ise olaydan çok sonra, olaya doğrudan dahil olmayan, tüm tarafların belgelerini inceleyen ve akademik standartlara uygun yazan bir tarihçi tarafından hazırlanmıştır. Amacı daha tarafsız (nesnel) bir analiz sunmaktır.
- ➡️ Üçüncü Adım: Buradaki temel karşıtlık, bir kaynağın taraflı ve duygusal (Kaynak 1), diğerinin ise tarafsız ve analitik (Kaynak 2) olmasıdır. Bu, tarih yazımındaki en temel ikiliklerden biri olan nesnellik-öznellik problemine işaret eder.
✅ Sonuç olarak, bu iki kaynak arasındaki temel fark B) Nesnellik - Öznellik kavram çifti ile açıklanır.
