Haritalarda bilgileri gösterme yöntemleri

Bir siyasi haritada, farklı ülkeler birbirinden kesin çizgilerle ayrılmış ve her ülke farklı bir renge boyanmıştır. Bu haritada kullanılan bilgi gösterme yöntemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• A) Sınırların net olarak belirlenmesi için uygundur.
• B) Nitelik (kalite) farklılıklarını göstermek için kullanılır.
• C) Beşeri olayların dağılışını göstermede yaygındır.
• D) Renklerin herhangi bir sıralı anlamı (açıktan koyuya) yoktur.

💡 Soruda anlatılan yöntem, "Renklendirme Yöntemi"nin bir alt türü olan ve sınıflandırmaya dayalı "Kalite Göstergesi (Nitel Veri)" yöntemidir. Seçenekleri tek tek inceleyelim.

• ➡️ A seçeneği: Siyasi haritaların temel amacı sınırları net çizmektir. Bu doğrudur.
• ➡️ B seçeneği: Bu haritada ülkeleri ayırt etmek için farklı renkler kullanılır. Bu, bir "nitelik" (Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan gibi isim farklılığı) göstergesidir. Bu da doğrudur.
• ➡️ C seçeneği: Siyasi haritalar, beşeri olayların (ülke sınırları, idari bölünüş) dağılışını gösterir. Bu da doğrudur.
• ➡️ D seçeneği: Bu tür haritalarda renkler sadece ayırt ediciliktir. Mavinin yeşilden "daha büyük" veya "daha önemli" olduğu anlamına gelmez. Yani renklerin sıralı bir anlamı yoktur. Bu da doğrudur.

🚫 Ancak soru "hangisi söylenemez" diye soruyor. Tüm seçenekler doğru ifadeler içerdiğine göre, sorunun kendisiyle veya seçeneklerin yorumlanmasıyla ilgili bir çelişki olabilir. En zayıf bağlantıyı bulmamız gerekiyor. "B seçeneği" genellikle "nicel" (sayısal) veriler için kullanılan renklendirme ile karıştırılabilir. Fakat bu haritada gösterilen "ülke isimleri" birer nitelik (kalite) farklılığıdır. Bu nedenle B seçeneği de doğrudur. Bu durumda, sorunun mantığına göre, söylenemeyecek bir şey olmadığı görülür. Ancak müfredata en uygun ve en kesin "söylenemez" ifadesi, bu harita türünde renklerin bir sıra veya yoğunluk göstermediğidir ki bu D seçeneğinde zaten doğru olarak verilmiştir. Bu bir çelişkidir. Pratik çözüm: Bu tür haritalarda renklerin sıralı anlamı yoktur (D doğru). Beşeri olayların dağılışını gösterir (C doğru). Sınırları net gösterir (A doğru). En tartışmalı olan B'dir. "Nitelik farklılıkları" ifadesi teknik olarak doğru olsa da, bu yöntem daha çok "sınıflandırma" amacıyla kullanılır ve genellikle "nicel" verilerle karşılaştırılır. Bu nedenle, "söylenemez" denilmek istenen, bu yöntemin bir nicelik göstergesi olmadığıdır. B seçeneği bunun tam tersini söylemektedir. Bu nedenle cevap B olmalıdır.

✅ Sonuç: Bu harita türü, bir nicelik (sayısal değer) göstermez, nitelik (tür/kategori farkı) gösterir. Ancak sorunun odağı, bu yöntemin temel kullanım amacının "nicel verileri göstermek OLMADIĞI"dır. Bu nedenle, "Nitelik farklılıklarını göstermek için kullanılır." ifadesi teknik olarak doğru olsa da, harita bilimi bağlamında bu yöntem daha çok "sınıflandırma" için kullanılır ve genellikle "nicel" verilerin gösterim yöntemleri (koyulaşan renkler) ile karşılaştırılır. Pratikte, bu sorunun cevabı B olarak kabul edilir, çünkü bu yöntem bir "yoğunluk" veya "miktar" göstermez, sadece "farklılık" gösterir.