📚 Fiilimsiler (Eylemsiler) Nedir?
Fiilimsiler, fiillerden türeyen ancak fiiller gibi çekimlenemeyen; cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan sözcüklerdir. 🔄 Fiillerin "-ma, -ış, -mak, -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" gibi ekler almasıyla oluşurlar. KPSS Türkçe sorularında sıkça karşılaşılan bu konu, cümlenin ögelerini ve anlamını doğru analiz edebilmek için çok önemlidir.
🎯 Fiilimsi Çeşitleri
Fiilimsiler üç ana gruba ayrılır:
1. İsim-Fiiller (Ad-Eylemler) 📝
Fiillere "-ma, -ış, -mak" ekleri getirilerek yapılır. Cümlede isim görevinde kullanılırlar.
- ✅ Örnek: "Onu görmek beni mutlu etti." ➡️ ("görmek" sözcüğü, nesne görevinde bir isim-fiildir.)
- ✅ Örnek: "Bu işi yapma zamanı geldi." ➡️ ("yapma" sözcüğü, özne görevinde kullanılmıştır.)
💡 Uyarı: "-ma" eki olumsuzluk eki "-ma" ile karıştırılmamalıdır. Fiilimsi eki olan "-ma" genellikle kalıcıdır ve isimleşmiştir.
2. Sıfat-Fiiller (Ortaçlar) 🏷️
Fiillere "-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" ekleri getirilerek yapılır. Cümlede sıfat görevinde kullanılırlar; yani bir ismi nitelerler.
- ✅ Örnek: "O, tanıdık bir yüz gibiydi." ➡️ ("tanıdık" sözcüğü, "yüz" ismini niteliyor.)
- ✅ Örnek: "Gelecek hafta sınav var." ➡️ ("gelecek" sözcüğü, "hafta" ismini niteliyor.)
- ✅ Örnek: "Görünmez kaza diye bir şey yoktur." ➡️ ("görünmez" sözcüğü, "kaza" ismini niteliyor.)
📌 KPSS İpucu: Sıfat-fiil eklerini hatırlamak için "Anası mezar dikecekmiş" şifresini kullanabilirsiniz. (An-ası, mez-ar, dik-ecek-miş)
3. Zarf-Fiiller (Bağ-Eylemler / Ulaçlar) 🔗
Fiillere "-ip, -erek, -meden, -ince, -eli, -ken, -dikçe, -e ... -e, -meksizin, -cesine" gibi ekler getirilerek yapılır. Cümlede zarf görevinde kullanılırlar; yani bir eylemin nasıl, ne zaman, ne şekilde yapıldığını belirtirler veya iki cümleyi bağlarlar.
- ✅ Örnek: "Gülerek yanıma geldi." ➡️ ("Gülerek", "geldi" fiilinin nasıl yapıldığını belirtiyor.)
- ✅ Örnek: "Evden çıkar çıkmaz yağmur başladı." ➡️ ("çıkar çıkmaz", zaman anlamı katıyor.)
- ✅ Örnek: "Hiç durmaksızın yürüdü." ➡️ ("durmaksızın", durum anlamı katıyor.)
🚨 Fiilimsi Sorularında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- ⭐ Yan Cümlecik Kurar: Bir cümlede fiilimsi varsa, o cümle yan cümlecik içeriyor demektir. Temel cümlenin yüklemi bulunur, fiilimsi ise yan cümleciğin yüklemi olur.
- ⭐ Örnek Analiz: "Kitap okuyan çocuk uykuya daldı."
- Temel Cümle: "Çocuk uykuya daldı." (Yüklem: daldı)
- Yan Cümlecik: "Kitap okuyan" (Fiilimsi: okuyan)
- ⭐ Fiil ile Fiilimsi Karıştırmayın: Fiiller şahıs eki alarak çekimlenir, fiilimsiler almaz. "Geliyorum" (fiil), "Gelmem" (isim-fiil ve iyelik eki almış, şahıs eki değil).
- ⭐ Kalıcı İsimlere Dikkat: "Çakmak, dondurma, danışma" gibi sözcükler artık kalıcı olarak isimleştiği için fiilimsi özelliğini kaybetmiştir.
💎 Özet: Fiilimsiler, fiillerin cümle içinde "isim, sıfat, zarf" olarak kullanılmasını sağlayan ve yan cümlecik oluşturan sözcüklerdir. KPSS'de bu konuyu iyi anlamak, hem dil bilgisi hem de anlam bilgisi sorularını çözmede size büyük avantaj sağlayacaktır.
