Soru:
Bir harita üzerinde iki farklı bölge inceleniyor. 1. Bölge'de yerleşmeler birbirine yakın, yol ağları düzenli ve sık, arazi parçalanması azdır. 2. Bölge'de ise yerleşmeler birbirinden uzak, tek tek evler dağınık halde, yol ağları seyrek ve arazi parçalanması fazladır.
Bu iki bölge arasındaki yerleşme dokusu farkının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nüfus Miktarı B) Su Kaynaklarına Yakınlık C) Yer Şekilleri ve Arazi Yapısı D) Tarihi ve Kültürel Faktörler
Çözüm:
💡 Yerleşme dokusu (toplu veya dağınık) üzerinde en etkili olan faktör, fiziki coğrafya özellikleridir.
- ➡️ 1. Bölge Analizi (Toplu Yerleşme):b> Düzenli ve sık yol ağı, az arazi parçalanması... Bu özellikler genellikle düz ve verimli ovalarda görülür. Su kaynağı (örneğin bir çeşme veya dere) etrafında toplanmak, tarım arazilerinin bir arada ve sürekli olması toplu yerleşmeyi teşvik eder.
- ➡️ 2. Bölge Analizi (Dağınık Yerleşme):b> Seyrek yol ağı, fazla arazi parçalanması, birbirinden uzak evler... Bu özellikler ise genellikle engebeli, dağlık, arazinin parçalı olduğu ve su kaynaklarının yaygın (her yerde bulunabildiği) alanlarda görülür. Her aile, kendi tarlasının yanına evini yapma eğilimindedir.
- ➡️ Neden-Sonuç İlişkisi: İki bölge arasındaki en belirgin fark, arazi kullanım biçimi ve ulaşım ağının yapısıdır. Bunların her ikisi de doğrudan yer şekilleri ve arazi yapısı tarafından belirlenir. Su kaynakları (B) her iki bölge için de önemlidir ancak dağınık yerleşmede suyun her yerde bulunabilmesi etkilidir. Nüfus miktarı (A) ve tarihi faktörler (D) etkili olsa da, bu kadar net bir fiziki doku farkının temel açıklayıcısı olamaz.
✅ Verilen betimlemeler, birinci bölgenin ova, ikinci bölgenin ise engebeli dağlık arazi olduğunu düşündürmektedir. Bu nedenle temel neden Yer Şekilleri ve Arazi Yapısı'dır. Cevap: C
