Soru:
Sabun sert sularda (yüksek Ca²⁺ ve Mg²⁺ iyonu içeren) neden iyi köpürmez ve temizlik etkisi azalır? Bu durumu kimya temelinde açıklayınız ve deterjanların bu konuda sabuna göre avantajını belirtiniz.
Çözüm:
💡 Bu soru, sabun ve deterjanların performans farkını anlamamızı sağlar.
- ➡️ Birinci Adım - Sabunun Sert Sulardaki Tepkimesi: Sert sulardaki kalsiyum (Ca²⁺) ve magnezyum (Mg²⁺) iyonları, sabunun anyonik yapısındaki yağ asidi iyonları ile birleşir.
- ➡️ İkinci Adım - Çökelti Oluşumu: Bu birleşme sonucu suda çözünmeyen, beyazımsı bir çökelti oluşur. Bu çökelti "sabun kiri" veya "lime soap" olarak adlandırılır. Örneğin: 2 C₁₇H₃₅COO⁻ (sabun iyonu) + Ca²⁺ → (C₁₇H₃₅COO)₂Ca (kalsiyum stearat, çökelti).
- ➡️ Üçüncü Adım - Sonuçları ve Deterjan Avantajı: Sabun molekülleri bu çökeltiyi oluşturduğu için temizlik için kullanılamaz hale gelir, köpürme olmaz ve yüzeylerde kirli bir tabaka bırakır. Sentetik deterjanların çoğunun yapısı ise sert su iyonlarıyla çökelti oluşturmaz. Bu nedenle deterjanlar, hem sert hem de yumuşak sularda etkili bir şekilde temizlik yapabilir.
✅ Sonuç olarak; sabun sert su iyonlarıyla çökelti oluşturduğu için etkisiz kalır. Deterjanlar ise genellikle bu iyonlardan etkilenmediği için daha avantajlıdır.
