Soru:
"İnsan nedir?" sorusu, aşağıdaki disiplinlerden hangisinin temel sorusu olarak kabul edilebilir? Bu disiplinin, aynı soruya yaklaşımında felsefeden nasıl ayrıldığını açıklayınız.
- A) Tarih
- B) Antropoloji
- C) İktisat (Ekonomi)
- D) Dilbilim
Çözüm:
💡 Önce doğru disiplini bulmalı, sonra onun felsefeden farkını ortaya koymalıyız.
- ➡️ Birinci adım: Doğru Disiplini Seçme
Seçeneklere baktığımızda:
- A) Tarih, insanın geçmişteki eylemleriyle ilgilenir.
- B) Antropoloji, kelime anlamıyla "insan bilimi"dir ve insanı biyolojik, kültürel ve toplumsal boyutlarıyla bütüncül olarak incelemeyi hedefler. "İnsan nedir?" onun temel sorusudur.
- C) İktisat, insanın üretim, tüketim, bölüşüm davranışlarıyla sınırlıdır.
- D) Dilbilim, insanın dil yetisi ve yapısıyla ilgilenir.
- ➡️ İkinci adım: Antropolojinin Yaklaşımı
Antropoloji, bu soruyu cevaplamak için alan araştırması (etnografi) yapar. Farklı kültürlerdeki insan topluluklarını gözlemler, onlarla yaşar, geleneklerini, inançlarını, akrabalık sistemlerini betimsel ve karşılaştırmalı bir şekilde inceler. İnsanı somut ve ampirik veriler ışığında tanımlamaya çalışır.
- ➡️ Üçüncü adım: Felsefeden Ayrılan Yönü
Felsefe ise aynı soruyu, antropolojiden farklı olarak, kavramsal ve spekülatif bir düzlemde ele alır. "İnsanın özü nedir?", "Özgür iradeye sahip midir?", "Ruh ve beden ilişkisi nasıldır?" gibi sorular sorar. Yanıtları için kültürden kültüre değişmeyen, evrensel ve rasyonel argümanlar arar. Ampirik veri toplamaz, mevcut verileri yorumlamak yerine onların anlamını ve dayanaklarını sorgular.
✅ Sonuç olarak, doğru cevap B) Antropoloji'dir. Temel fark, antropolojinin ampirik ve betimleyici, felsefenin ise kavramsal ve normatif olmasıdır.
