Soru:
Bir araştırmacı, İstanbul'un fethi üzerine bir tez yazmaktadır. Aşağıdaki kaynak çiftlerinden hangisinde her iki kaynak da ikinci el kaynak kategorisine girer?
- A) Fatih Sultan Mehmet'in fermanı - Fetih günü şehirde bulunan bir tüccarın günlüğü
- B) Fetih sırasında dökülen toplar - Şehrin kuşatma planlarının çizimleri
- C) 1970'lerde bir tarihçinin fetih hakkında yazdığı monografi - 2005 yılında çekilmiş bir fetih belgeseli
- D) Kuşatma altındaki Bizanslı bir komutanın mektubu - Surlarda açılan gediklerin çağdaş çizimleri
Çözüm:
📚 İkinci el kaynaklar, birinci el kaynaklardan elde edilen bilgileri yorumlayan, analiz eden veya özetleyen çalışmalardır. Olaydan sonra üretilirler.
- ➡️ A Seçeneği: Ferman ve günlük, olayın çağdaşı oldukları için ikisi de birinci el kaynaktır.
- ➡️ B Seçeneği: Toplar ve kuşatma planları, fetih sırasında üretilmiş fiziki nesneler ve belgelerdir. İkisi de birinci el kaynaktır.
- ➡️ C Seçeneği: 1970'lerde yazılan monografi (bilimsel inceleme) ve 2005'te çekilen belgesel, fetih olayından yüzyıllar sonra, birinci el kaynakları inceleyerek hazırlanmış yorum ürünleridir. Dolayısıyla ikisi de ikinci el kaynaktır.
- ➡️ D Seçeneği: Komutanın mektubu ve surlardaki gediklerin çizimleri, olayın çağdaşı oldukları için ikisi de birinci el kaynaktır.
✅ Doğru cevap, her iki kaynağın da olaydan sonraki yorumlar olduğu C seçeneğidir.
