Soru:
Coğrafya dersinde bir şehrin 1950'lerdeki nüfus yoğunluğunu inceleyen Zeynep, aşağıdaki kaynaklardan hangisine başvurursa birinci el kaynak kullanmış olur?
- A) 1955 yılında yapılmış nüfus sayımının orijinal sonuç belgeleri
- B) 2020'de yayımlanmış "Türkiye'de Kentleşme Tarihi" adlı ders kitabı
- C) Şehrin eski nüfus yapısını anlatan bir belgesel film
- D) 1990'larda emekli olmuş bir öğretmenin şehirle ilgili anıları
Çözüm:
🔍 Birinci el kaynak, araştırılan konunun o anına ait ham, işlenmemiş veri veya belgelerdir. Coğrafyada bu, o döneme ait haritalar, istatistikler, ölçüm kayıtları olabilir.
- ➡️ A Seçeneği: 1955 nüfus sayımının orijinal belgeleri, o yıla ait doğrudan ve resmi verileri içerir. Bu, birinci el bir kaynaktır.
- ➡️ B Seçeneği: 2020'de yazılmış bir ders kitabı, geçmişteki verileri yorumlayarak ve özetleyerek sunar. Bu bir ikinci el kaynaktır.
- ➡️ C Seçeneği: Bir belgesel film, genellikle ikinci el kaynaklardan ve arşiv görüntülerinden (birinci el kaynak) yararlanılarak hazırlanmış, yorum içeren bir eserdir.
- ➡️ D Seçeneği: Anılar, kişisel ve öznel yorumlar içerdiği için güvenilir bir birinci el kaynak olarak kabul edilmezler; ancak tarihsel bağlam için değerli olabilirler.
✅ Doğru cevap, doğrudan o dönemin verisini sunan A seçeneğidir.
