Soru:
Deniz ekosistemlerinde, farklı derinliklerde farklı canlı toplulukları yaşar. Aşağıdaki tabloda üç farklı bölge ve bu bölgelerdeki baskın fiziksel koşullar verilmiştir. Hangi bölgede kemosentez yapan organizmaların bulunma ihtimali en yüksektir? Nedenini açıklayınız.
| Bölge | Işık Durumu | Sıcaklık | Diğer Koşullar |
|---|
| I. Fotik Bölge | Yüksek | Değişken | Dalga hareketi fazla |
| II. Derin Okyanus (Aphotic Bölge) | Yok | Düşük ve Sabit | Yüksek basınç |
| III. Hidrotermal Vantuzlar Civarı | Yok | Çok Yüksek (350°C'ye kadar) | Mineralce zengin sıcak su çıkışı |
Çözüm:
💡 Bu soru, enerji üretim yollarından fotosentez ve kemosentezin hangi koşullarda gerçekleştiğini anlamamızı sağlar.
- ➡️ 1. Adım: Fotosentez ve kemosentez arasındaki temel farkı hatırlayalım.
- Fotosentez: Işık enerjisi gerektirir. (I. Bölge uygun)
- Kemosentez: Işık enerjisi gerektirmez; bunun yerine hidrojen sülfit, metan gibi inorganik kimyasalların oksidasyonundan elde edilen kimyasal enerjiyi kullanır. (Işık olmayan bölgelerde hayatta kalabilir)
- ➡️ 2. Adım: Bölgeleri tek tek inceleyelim.
- I. Fotik Bölge: Işık olduğu için burada fotosentez yapan organizmalar (fitoplankton, algler) baskındır. Kemosentez yapanlar da olabilir ancak baskın enerji üretim yolu fotosentezdir.
- II. Derin Okyanus: Işık olmadığı için fotosentez imkansızdır. Ancak, kimyasal enerji kaynağı (inorganik bileşikler) bu bölgenin genelinde yaygın ve bol değildir. Bu nedenle kemosentez yapan canlılar burada seyrektir.
- III. Hidrotermal Vantuzlar Civarı: Işık yoktur, ancak yer kabuğundan çıkan sıcak su, hidrojen sülfit gibi kemosentez için gerekli olan inorganik kimyasallarla yüklüdür.
- ➡️ 3. Adım: Sonuçlandıralım. Kemosentez yapan bakteriler, bu inorganik kimyasalları enerji kaynağı olarak kullanarak organik madde sentezler. Bu bakteriler, dev tüp kurtları ve midyeler gibi diğer derin deniz canlıları için birincil üretici konumundadır.
✅ Sonuç: Kemosentez yapan organizmaların bulunma ihtimali en yüksek olan bölge III. Hidrotermal Vantuzlar Civarı'dır. Çünkü bu bölge, kemosentez için gerekli olan en temel şartları sağlar: Işık olmamasına rağmen, bol miktarda inorganik kimyasal (hidrojen sülfit vb.) ve yüksek sıcaklık.
