Soru:
Deniz suyunun tuzluluk oranı (\( \%o \), binde) ekosistemi nasıl etkiler? Tuzluluk değişimine bağlı olarak bir balığın vücudunda gerçekleşen osmotik düzenleme (osmoregülasyon) sürecini, az tuzlu (acısu) ve çok tuzlu (tuzlu su) bir ortam için ayrı ayrı açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu soru, deniz ekosisteminin abiyotik (cansız) bir unsuru olan tuzluluğun canlılar üzerindeki fizyolojik etkisini anlamamızı istiyor.
- ➡️ Genel Prensip: Osmoz, suyun az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçişidir. Bir balık, vücut sıvısının tuzluluk dengesini korumak zorundadır.
- ➡️ 1. Durum: Az Tuzlu (Acısu) Ortam
- 🟦 Ortam: Balığın vücut sıvısından daha az tuzlu (hipotonik).
- 🟦 Sorun: Osmozla birlikte balığın vücuduna sürekli su girer. Aynı zamanda vücuttaki tuzlar dışarıya doğru difüze olma eğilimindedir.
- 🟦 Çözüm (Osmoregülasyon): Balık, çok seyreltik idrar üreterek fazla suyu atar ve solungçlarındaki özel hücrelerle (klorür hücreleri) aktif olarak dışarıdan tuz alır.
- ➡️ 2. Durum: Çok Tuzlu (Tuzlu Su) Ortam
- 🟥 Ortam: Balığın vücut sıvısından daha tuzlu (hipertonik).
- 🟥 Sorun: Osmozla birlikte balığın vücudundan sürekli su çıkar.
- 🟥 Çözüm (Osmoregülasyon): Balık, deniz suyu içerek su kaybını telafi eder. Aldığı fazla tuzu ise çok konsantre (yoğun) idrar üreterek ve yine solungçlardaki hücrelerle aktif olarak dışarı atarak uzaklaştırır.
✅ Sonuç: Tuzluluk, denizel canlıların hayatta kalmasını doğrudan belirleyen kritik bir abiyotik faktördür ve canlılar osmotik dengeyi sağlamak için enerji harcamak zorundadır.
