Soru:
Bir cisim, doğrusal bir yolda önce 60 m/s sabit süratle 120 metre batıya, sonra aynı büyüklükteki sabit süratle 120 metre doğuya hareket ediyor. Toplam hareket süresi 6 saniyedir.
Cismin tüm hareketi boyunca;
- Sabit süratli midir?
- Sabit hızlı mıdır?
Açıklayınız.
Çözüm:
💡 Analiz: Bu soru, sabit sürat ve sabit hız kavramlarının "anlık" mı yoksa "tüm yol boyunca" mı sorgulandığına dikkat çeker.
- ➡️ Adım 1 (Parçalara Bakış): Cismin hareketi iki aşamalıdır.
- 1. Aşama: Batı yönünde, sürati 60 m/s sabit. Bu aşamada hız vektörü de sabittir (büyüklük ve yön sabit).
- 2. Aşama: Doğu yönünde, sürati 60 m/s sabit. Bu aşamada da hız vektörü sabittir, ancak yönü batı yönünden farklıdır.
- ➡️ Adım 2 (Sabit Sürat Analizi): Her iki aşamada da sürat 60 m/s'dir. Ancak, aradaki dönüş anında sürat sıfırlanmış ve tekrar 60 m/s'ye çıkmış olabilir. Bu, süratin "tüm yol boyunca" sabit olmadığı anlamına gelir. Soruda "tüm hareketi boyunca" denmektedir. Bu nedenle, tüm hareket boyunca sabit süratli değildir.
- ➡️ Adım 3 (Sabit Hız Analizi): Hız, yönü de içeren bir vektördür. İlk aşamada hız batı yönünde, ikinci aşamada ise doğu yönündedir. Yön değiştiği için hız vektörü de değişmiştir. Dolayısıyla, tüm hareket boyunca sabit hızlı değildir.
✅ Sonuç: Cismin tüm hareketi boyunca ne sabit süratli ne de sabit hızlı olduğu söylenebilir. Her bir parça için sabit hızlı denebilir, ancak tüm yol için geçerli değildir.
