Soru:
4. Ksenon (Xe) gazı, aşağıdaki elementlerden hangisiyle bileşik oluşturabilir? Bu durum, "asal gazlar hiç reaksiyona girmez" genellemesi hakkında ne söyler?
- a) Helyum (He)
- b) Flor (F₂)
- c) Argon (Ar)
- d) Neon (Ne)
Çözüm:
💡 Tarihsel olarak asal gazların bileşik yapamayacağı düşünülürdü. Ancak 1962'de Neil Bartlett, Ksenon'un flor ile reaksiyona girerek ilk asal gaz bileşiğini (XePtF₆) sentezledi. Bu, kimya tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır.
- ➡️ İlk adım, asal gazların reaktivite sıralamasını hatırlamaktır. Reaktivite, atom çapı arttıkça (periyot aşağı indikçe) artar çünkü değerlik elektronları çekirdekten daha uzaktır ve daha kolay kullanılabilir.
- ➡️ Helyum, Neon ve Argon diğer asal gazlardır ve son derece kararlıdır. Ksenon (Xe) ise daha büyük atom yarıçapına sahiptir ve en reaktif asal gazlardan biridir.
- ➡️ Flor (F₂), elementler arasında en yüksek elektron ilgisine sahiptir, yani elektron kazanma eğilimi çok yüksektir. Bu agresif yapısı sayesinde, Ksenon'un değerlik elektronlarını paylaşmaya zorlayabilir ve \(XeF_2\), \(XeF_4\), \(XeF_6\) gibi kararlı bileşikler oluşturabilir.
✅ Sonuç olarak, doğru cevap b) Flor (F₂)'dur. Bu durum, "asal gazlar hiç reaksiyona girmez" genellemesinin mutlak olmadığını, özellikle daha ağır asal gazların (Ksenon, Radyon) çok elektronegatif elementlerle (Flor, Oksijen) bileşik yapabildiğini gösterir.
