Soru:
Coğrafya ve jeoloji bilimleri, yer kabuğundaki levha hareketlerini inceler. Bu hareketlerin temel itici gücünün, Dünya'nın iç çekirdeğindeki ısı enerjisinin mantoda oluşturduğu konveksiyon akımları olduğu düşünülmektedir. Bu süreç, fizikteki aşağıdaki enerji dönüşümlerinden hangisine bir örnektir?
- A) Potansiyel Enerji → Kinetik Enerji
- B) Kimyasal Enerji → Isı Enerjisi
- C) Nükleer Enerji → Isı Enerjisi
- D) Isı Enerjisi → Kinetik Enerji
- E) Kinetik Enerji → Elektrik Enerjisi
Çözüm:
💡 Bu soru, fiziğin yer bilimleri (jeofizik) ile nasıl iç içe geçtiğini göstermektedir. Enerjinin bir formdan diğerine dönüşümü, fiziğin temel prensiplerinden biridir.
- ➡️ Dünya'nın iç çekirdeğindeki yüksek sıcaklığın (Isı Enerjisi) kaynağı, ağır elementlerin radyoaktif bozunmasından (nükleer enerji) ve gezegenin oluşumundan kalan ısıdır.
- ➡️ Bu ısı enerjisi, manto tabakasındaki kayaçları ısıtarak genleştirir, yoğunluğunu azaltır ve yükselmesine neden olur. Yükselen sıcak kayaçlar, soğuyarak tekrar alçalır. Bu döngüye konveksiyon akımı denir.
- ➡️ Konveksiyon akımları, devasa kaya kütlelerini (tektonik levhaları) yavaş ama sürekli bir şekilde hareket ettirir. Yani ısı enerjisi, levhaların hareket enerjisine (Kinetik Enerji) dönüşür.
- ➡️ Burada ilk enerji kaynağı nükleer enerji olsa da, soruda tanımlanan "iç çekirdekteki ısının konveksiyon akımları oluşturması" süreci, doğrudan ısıdan kinetik enerjiye bir dönüşümdür.
✅ Sonuç: Isınan maddenin hareketi (konveksiyon) ile ısı enerjisi kinetik enerjiye dönüştürülmektedir. Doğru cevap D) Isı Enerjisi → Kinetik Enerji'dir.
