Soru:
Bir jeolog, farklı bölgelerden topladığı kayaç örneklerini incelemektedir. Elindeki bir kayaç örneğinde, fosilleşmiş deniz kabukları ve bitki kalıntıları gözlemliyor. Bu kayaç, aşağıdaki kayaç döngüsü süreçlerinden hangisi sonucunda oluşmuş olabilir?
A) Magmanın soğuması ve kristalleşmesi
B) Yüksek sıcaklık ve basınç altında başkalaşım
C) Tortuların taşınması, birikmesi ve çimentolaşması
D) Lavların hızlıca soğuyarak katılaşması
Çözüm:
💡 Sorunun çözümü, kayaçta gözlemlenen fosil ipucuna dayanır.
- ➡️ Fosil nedir? Geçmişte yaşamış canlıların kalıntı veya izlerinin, tortul kayaçlar içinde korunmuş halidir.
- ➡️ Kayaç türlerini hatırlayalım:
- Püskürük Kayaçlar (A ve D seçenekleri): Magmanın/lavın soğumasıyla oluşur. Yüksek sıcaklık, fosillerin yok olmasına neden olur. Bu nedenle fosil içermezler.
- Başkalaşım Kayaçlar (B seçeneği): Var olan kayaçların yüksek sıcaklık ve basınçla değişmesiyle oluşur. Bu süreç genellikle fosilleri tahrip eder.
- Tortul Kayaçlar (C seçeneği): Canlı kalıntıları, mineraller veya diğer kayaç parçalarının (tortuların) su, rüzgar gibi etkenlerle taşınıp bir yerde birikmesi ve milyonlarca yıl boyunca çimentolaşarak sertleşmesiyle oluşur. Fosiller en çok tortul kayaçlarda bulunur.
✅ Gözlemde fosil olduğuna göre, bu kayaç bir tortul kayaçtır. Oluşum süreci de C) Tortuların taşınması, birikmesi ve çimentolaşması şeklindedir.
