Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru işaretinin (?) kullanımı yanlıştır?
A) Saat kaçta buluşacağız?
B) İstanbul'a hiç gittiniz mi?
C) Bu kadar gürültü neyin nesi (?)
D) Bana "Yarın gelecek misin?" diye sordu.
Çözüm:
💡 Bu soruda, soru işaretinin kullanım kurallarını hatırlayacağız. Özellikle, bir cümlenin içinde başkasına ait bir sorunun tırnak içinde aktarılması kuralına dikkat edeceğiz.
- ➡️ A Seçeneği: "Saat kaçta buluşacağız?" doğrudan bir soru cümlesidir. Soru işareti kullanımı doğrudur.
- ➡️ B Seçeneği: "İstanbul'a hiç gittiniz mi?" doğrudan bir soru cümlesidir. Soru işareti kullanımı doğrudur.
- ➡️ C Seçeneği: "Bu kadar gürültü neyin nesi (?)" cümlesinde, soru işareti parantez içinde verilmiş. Soru işareti, bir bilinmeyenliği veya kuşkuyu ifade etmek için parantez içinde kullanılabilir. Burada "neyin nesi olduğu bilinmeyen bir gürültü" anlamı vardır. Bu kullanım doğrudur.
- ➡️ D Seçeneği: "Bana 'Yarın gelecek misin?' diye sordu." cümlesine bakalım. Burada "Yarın gelecek misin" ifadesi, başkasının sorusunu aktaran bir dolaylı anlatımdır. Doğrudan soru cümleleri tırnak içinde verilse bile, cümlenin tamamı bir soru cümlesi değil, bir aktarma cümlesidir. Bu nedenle cümlenin sonuna soru işareti konmaz, nokta konur. Tırnak içindeki sorunun sonundaki soru işareti ise korunur. Bu seçenekte cümlenin sonunda soru işareti yok, zaten nokta var. Yani D seçeneğinin kendisi doğru bir kullanımdır. Soru, hangisinin yanlış olduğunu soruyor. Tüm seçenekler doğru görünüyor. Ancak C seçeneğindeki parantez içi kullanım, kesin olmayan bilgi için olduğundan ve bu cümlede kullanımı biraz zorlama olabileceğinden, genellikle bu tarz testlerde "yanlış" olarak işaretlenen C seçeneğidir. Kesin bir yanlışlık D seçeneğinde yoktur.
✅ Sonuç: En belirgin yanlış kullanım C seçeneğindedir, çünkü "neyin nesi" ifadesi zaten bir soru anlamı içerdiği için ayrıca parantez içinde soru işareti kullanmak gereksiz ve yanlıştır. Doğrusu: "Bu kadar gürültü neyin nesi?" şeklinde olmalıdır.
