Soru:
"Yaşlı adam, yokuşu çıkarken çok yoruldu." cümlesinde geçen "yoruldu" fiili için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
- A) Bir nesne gerektiren bir iş fiilidir.
- B) Öznenin iradesi dışında gerçekleşen bir oluş fiilidir.
- C) Yer değiştirme anlatan bir hareket fiilidir.
- D) Öznenin bilinçli olarak yaptığı bir eylemdir.
Çözüm:
💡 Fiilin türünü anlamak için eylemin nasıl gerçekleştiğine odaklanmalıyız.
- ➡️ A seçeneği: "Yorulmak" fiili, "Neyi yoruldu?" veya "Kimi yoruldu?" sorusuna cevap vermez, yani nesne almaz. Bu nedenle bir iş fiili değildir.
- ➡️ B seçeneği: Yorulma eylemi, adamın doğrudan istediği bir şey değildir. Yokuşu çıkma işinin ardından kendiliğinden ortaya çıkan bir durum değişikliğidir. Adam "Yorulayım" diye bir eylemde bulunmaz. Bu, onun iradesi dışında gerçekleşen bir oluştur.
- ➡️ C seçeneği: "Yorulmak" bir yer değiştirme (koşmak, yürümek, gitmek gibi) değildir. Bu bir hareket fiili değildir.
- ➡️ D seçeneği: Eylem bilinçli değil, aksine irade dışı gerçekleşmiştir.
✅ Sonuç: Doğru cevap, fiilin bir durum değişikliği ifade ettiği B seçeneğidir.
