Soru:
"İnsan, sevdiği işi yapınca daha verimli ol____." cümlesinde boş bırakılan yere geniş zaman eki getirilecektir. "ol-" fiili geniş zamanda nasıl çekimlenir?
Çözüm:
💡 "ol-" fiili, geniş zaman eki alırken bir istisnadır. Bu kuralı adım adım görelim.
- ➡️ 1. Adım: Fiil kökünü belirleyelim: "ol-"
- ➡️ 2. Adım: "ol-" fiili ünlü (o) ile bitmektedir. Genel kurala göre, ünlü ile biten fiillere geniş zaman eki doğrudan "-r" olarak eklenir. Ancak burada bir istisna vardır!
- ➡️ 3. Adım: Türkçede "ol-" ve "al-" fiilleri, ünlüyle bitmelerine rağmen geniş zaman eki alırken araya "-u/-ü" kaynaştırma ünsüzü girer. Bu bir istisna kuraldır.
- ➡️ 4. Adım: "ol-" fiilinin son ünlüsü 'o' (kalın). Kaynaştırma ünsüzü olarak kalın uyumlu "-u-" kullanılır. Sonra da geniş zaman eki "-r" gelir.
- ➡️ 5. Adım: Fiil kökü "ol-" + kaynaştırma ünsüzü "-u-" + geniş zaman eki "-r". Birleştirdiğimizde: ol + u + r = olur
✅ Sonuç: Cümlenin doğru hali "İnsan, sevdiği işi yapınca daha verimli olur." şeklindedir. "al-" fiili de "alır" şeklinde çekilir.
