Soru:
"Kapıyı açınca içerideki manzara karşısında donup kaldı." cümlesinde fiilimsi olan sözcük hangisidir ve türü nedir?
Çözüm:
💡 Bu cümlede birden fazla fiil olduğu için fiilimsiyi doğru tespit etmek önemlidir.
- ➡️ İlk adım, cümledeki tüm fiil köklerini ve fiilimsileri bulmaktır: "açınca", "donup", "kaldı".
- ➡️ İkinci adım, bu sözcüklerin aldığı ekleri incelemektir:
- "açınca" → "-ınca" eki (zarf-fiil eki)
- "donup" → "-up" eki (zarf-fiil eki)
- "kaldı" → "-dı" eki (bildirme eki, çekimli fiil)
- ➡️ Üçüncü adım, fiilimsi tanımını uygulamaktır. Fiilimsiler, fiillerin cümlede isim, sıfat veya zarf olarak kullanılmasıdır. "Donup" ve "açınca" sözcükleri fiil anlamını korurken zarf görevi üstlenmişlerdir, yani her ikisi de zarf-fiildir.
- ➡️ Ancak soru, fiilimsi olan sözcük hangisidir diye soruyor. Genellikle bu tarz sorularda ilk vurgulanan fiilimsi esas alınır. "Kapıyı açınca" ifadesi, ana eylemin ("donup kaldı") zamanını veya şartını belirten bir zarf-fiil grubudur.
✅ Cevap: Fiilimsi olan sözcük "açınca"dır ve türü zarf-fiil (bağ-fiil)'dir.
